erfgoedobject

Pastorie Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
16997
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16997

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Pastorie Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartparochie
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Houtem
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Zuidelijk georiënteerd gebouw in regionale Vlaamse-renaissancestijl ten zuiden van de kerk. Met bomen afgezoomde omwalling bewaard ten noorden en ten zuiden; omsluit ook de tuin. Bakstenen toegangsbruggetje ten noorden.

Voorheen refugium van de Veurnse Sint-Niklaasabdij, zie altaar van de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk onder haar patronaat vanaf 1144, en abdijbezittingen alhier. Hoofdkwartier van koning Albert tijdens de eerste wereldoorlog zie opschrift van muurplaat rechts van toegangsbrug.

Oostelijke hoofdvleugel met noordelijke huistoren, gebouwd in 1617 door abt Christiaan Druve (1573-1634) zie muurankers CDSN AO 1617 van zuidgevel; afkorting voor Christian Druveus Sancti Nicolai Anno 1617. Aanleunend westelijk opkamergedeelte van 1686. L-vormige bijbouw uit de 18de eeuw(?) tegen noordgevels; fungeert als poortgebouwtje.

Baksteenarchitectuur. Muurankers. Zadeldaken (Vlaamse pannen, leien). Leien torenhelm.

Restauratiewerken in 1973-1974 naar ontwerp van architecten L. en P. Viérin (Brugge) van 1971 met betrekking tot bedaking, torenhelm, opnieuw voegen van gevels, vernieuwing van houtwerk, nieuwe toegangsbrug.

Oostelijke hoofdvleugel. Zuidgevel. Dubbelhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen, van 1617 zie muurankers op bovenverdieping. Lijstgevel; twee hoger opgetrokken traveeën met getrapt dakvenster. Zonnewijzer op bovenpenant. Rechthoekige muuropeningen verdiept in korfboogomlijsting met geprofileerd beloop en afzaat, doorgetrokken op bovenverdieping. Vernieuwd houtwerk naar analogie met 17de-eeuws patroon. Houten kruiskozijnen met kleine roedeverdeling in benedenen glas in lood in bovenvak; luiken op de begane grond. Kozijndeur met geprofileerde tussendorpel en tweedelig bovenlicht; glas in lood. Geprofileerde bakstenen kroonlijst. Centraal, getrapt aandak. N.gevel; aanleunende vierkante huistoren op dakhoogte overgaand in acht. Rechthoekige venstertjes verdiept in korfboogomlijsting met afzaat. Uitkijk met rondbogige luikjes op afzaat; doorgetrokken imposten en lekdrempels. Licht geprofileerde kroonlijst op kraagstenen. Klokvormige torenhelm met ajuinbekroning. Zijtrapgevels uitlopend op geprofileerde schoorstenen met pilastertjes. Oostelijke zijtrapgevel: tudor- en korfbogig casement respectievelijk op begane grond en op eerste verdieping, rechthoekig zoldervenster verdiept in korfboogomlijsting.

Lagere westelijke opkamer van twee traveeën, van 1686. Zuidgevel: zelfde architectonische kenmerken als hoofdvleugel, echter vlakker profiel voor vensteromlijstingen. Westelijke zijtrapgevel: centrale zogenaamd Brugse travee met bakstenen schelpvulling boven rechthoekig zoldervenster, sporen van gedichte muuropeningen onder meer van getoogde kelderopening, oudere bakstenen muurgedeelten onderaan en links. Centrale L-vormige bijbouw van één bouwlaag, uit de 18de eeuw(?), tegen de noordgevels; hoger haaks gedeelte. Deels bewaarde noordelijke puntgevel met muurvlechtingen en uitlopend op vernieuwde geprofileerde schoorsteen met pilastertje (1973-'74). Geveltop: jaarsteen 1515, wapenschild van abt met jaartal 1686, gevelsteen met voorstelling van Marianum. Rechthoekige vensters met afzaat en lekdrempel; getoogde omlijsting bij bovenvensters. Nieuwe kozijnen. Vernieuwde rechter deurtravee (1973-'74), zie bouwnaad, en overige gevels naar analogie met 17de-eeuwse gedeelten.

Interieur. Twee bewaarde geprofileerde balksloffen op de begane grond. Overwelfde kelder; twee bakstenen tongewelven. Huistoren: trompen; spiltrap.

  • BIJNENS B., Grensfietsroute, nummer 3, Koksijde, 1975, p. 46.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Naast de toegang van de pastorie bevindt zich een bronzen gedenkplaat, gevat in een gele bakstenen muur met afgeronde hoeken, ter herinnering aan het Groot Hoofdkwartier van het Belgisch Leger dat in de pastorie was gevestigd van 23 januari 1915 tot 18 oktober 1918. Uitgevoerd door Les Ateliers A. van Aerschoot (gesigneerd) en J. Hoffmann (gesigneerd).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16997 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.