erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Jan-Onthoofding en kerkhof

bouwkundig element
ID
16124
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16124

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ingeplant ten oosten van IJzerstraat, met kerkhof ten noorden, westen en zuiden, omzoomd met doornhaag. Gekasseide westelijke toegangsweg afgezet met bakstenen muurtje met hek. Voormalig schooltje (heden jeugdclub) ten noorden, pastorie ten noordwesten van kerk.

Neogotische hallenkerk naar ontwerp van A. Verbeke (Brugge) van 1889. Toen werd de vroegere kerk hersteld en vergroot (toevoeging van westtoren, doopkapel, kruisbeuk en oostpartij) nadat ze in 1796 door brand was vernield, waarna ze in 1800 opgeknapt, en in 1830 heropgebouwd werd. Afbeelding van laatgotisch kerkje bij A. Sanderus (1640). Zou in kern opklimmen tot romaans bedehuis (circa 1250). Recente restauratiewerken (opfrissing interieur) onder leiding van architect P. Pauwels (Kortrijk).

De plattegrond ontvouwt een voorgeplaatste, centrale westtoren, een driebeukige schip van vier traveeën, een uitspringend transept, een koor en twee zijkoren van twee rechte traveeën en driezijdige hoofdkoorsluiting; twee sacristieën weerszijden het koor; tegen zuidelijke zijbeuk aanleunende doopkapel.

Gele baksteenbouw met hergebruikte ijzerzandsteen van vroeger romaans bedehuis in noordelijk gedeelte van westgevel en onderbouw van noord- en voornamelijk in zuidgevel. Afdekking door middel van zadeldaken (leien).

Vierkante westtoren van drie geledingen, laatst genoemde gemarkeerd door cordons, uitlopend op octogonale hoektorentjes met spitsbekroning, onder naaldspits. Massieve, licht vooruitspringende hoekbanden ter hoogte van eerste geleding. Aflijnend spitsboogfries. Spitsboogportaal met archivolt, opgevangen door driekwartzuilen met sokkel en kapiteel. Verdiept, spitsbogig tweelicht (deels vernieuwd maaswerk) onder druiplijst op afzaat, ter hoogte van tweede geleding. Smal soortgelijk spitsboogvenster boven laatst genoemde, idem in noord- en zuidgevel. Aflijnend spitsboogfries. Bovengeleding (verschillende baksteen) paarsgewijze voorzien van spitsboogvormige galmgaten onder druiplijst, in vier gevels. Torenuurwerk op noord-, west- en zuidgevel. Gemarkeerde borstwering.

Flankerende puntgevels, voorzien van aandak, schouderstukken en kruisvormig topstuk, gemarkeerd door op elkaar gestelde steunberen met versnijdingen, uitlopend op hoektorentjes, zie westtoren. Breed spitsboogvenster links. Rechter puntgevel van oudere baksteen met geprofileerd spitsboogvenster (blind tweelicht) op afzaat. Spitsboognisje onder druiplijst in de top.

Traveeën van schip en koren gemarkeerd door steunberen met versnijdingen en geajoureerd door middel van geprofileerde spitsboogvensters (tweelichten, drielichten bij transeptgevels, deels vernieuwd maaswerk) op afzaat. Tegen de tweede travee van zuidbeuk aanleunende doopkapel onder zadeldak. Sluiting in vorm van puntgevel idem transeptsluiting, opengewerkt door drie spitsboogvenstertjes op afzaat.

Bepleisterd en beschilderd interieur. Spitsbogige scheibogen rustend op zuilen met achtzijdige sokkel en -knoppenkapiteel. Bundelpijlers op kruising. Overdekking door middel van houten spitstongewelf; houten kruisribgewelf boven de kruising.

Mobilair: "Heilige Hubertus", eik, 17de eeuw. "Onze-Lieve Vrouw van Smarten (?)", gepolychromeerd hout, eerst helft 18de eeuw.

Neogotische altaren, preekstoel, biechtstoel, communiebank en koorgestoelte, uit eind 19de eeuw. Marmeren doopvont met koperen deksel, uit eerste helft 19de eeuw.

18de-eeuws orgel.

  • DETAILLEUR W., Alle kerken van West-Vlaanderen in Vade-Mecum-Stijl, s.l., 1976.
  • DEVOS-STOCKMAN A., ROOSE-MEIER B., VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie West-Vlaanderen. Kanton Veurne, Brussel, 1975, p. 46 e.v.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In en rond de kerk bevinden zich verschillende relicten die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog.

In de kerk: triplet van drie lancetvormige glasramen, in het midden bekroond met driepas, ter herinnering aan de oorlogsvrijwilliger Etienne Lorin. Uitgevoerd door Ch. Lorin in 1919 (drie maal gesigneerd en gedateerd). 

Op het kerkhof: grafkruis voor de Franse militair Léon Houdeau en een heldenhuldezerkje voor Maurice Deloz. 

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Orgel parochiekerk Sint-Jans-Onthoofding

  • Is gerelateerd aan
    Gedenkteken militaire doden

  • Is deel van
    Alexis Decarneplein


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Jan-Onthoofding en kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/16124 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.