De oorspronkelijke Heilige Kruiskapel, één der eerste parochiekernen van Mechelen, gelegen aan de Hogeweg, werd in 1580 verwoest; in 1627 werd ze vervangen door een kerk, toegewijd aan Sint-Jozef, die op haar beurt in 1798 werd gesloopt. De huidige neoclassicistische hallenkerk dateert van 1862-1867; de vergroting van het koor in 1900, naar ontwerp van de Brusselse architect J. Barbier, werd uitgevoerd op kosten van Ed. d'Arrippe, J. Mastboom en Ed. Empain.

Vrijwel rechthoekig grondplan: voorbouw met ingebouwde westertoren, heden éénbeukig schip van drie traveeën, transept van één travee, zijkoren van twee traveeën met voormalige Onze-Lieve-Vrouwekapel rechts, voormalige tribune voor de familie Empain links, en recht afgesloten koor geflankeerd door sacristie en magazijn. Leien zadeldak met wolfseind boven het koor.

Bakstenen punt- en lijstgevels, nauwelijks versierd met spaarvelden en baksteenfriezen; voorgevel met arduinen spiegelboogpoort uit het midden van de 18de eeuw in geprofileerde omlijsting met rococo-ornamenten; bekronend vierkant torentje met rondbogige galmgaten onder ingesnoerde leien spits. Zij- en koorgevels met rondboogvensters onder omlopende druiplijst. In 1966 werd het interieur grondig vernieuwd.

Het monument voor de gesneuvelden, geplaatst tegen de voorgevel van de kerk, dateert van 1926.

Mobilair

Gepolychromeerde houten beelden van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, uit de tweede helft van de 15de eeuw (?) en Sint-Jozef met Kind, uit de tweede helft van de 17de eeuw; houten crucifix, 17de-eeuws, met recent kruis; 18de-eeuwse orgelkast afkomstig van de Sint-Bernardsabdij van Hemiksem. Glasramen geschonken door de familie Empain: acht ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Tongre (Henegouwen) door L. Pluys, gedateerd 1903; drie met heiligenfiguren, mogelijk door Thyssens, gedateerd 1914; één met voorstelling van Jeanne d'Arc door G. Ladon, gedateerd 1920.