erfgoedobject

Parochiekerk van Sint-Petrus en Paulus

bouwkundig element
ID
14424
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14424

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

Laatgotische kerk herbouwd in het eerste kwart van de 17de eeuw, nadat een vroegere kerk uit de 15de eeuw afgebrand was in 1589, het 15de-eeuwse transept bleef echter bewaard. Vergroot in 1732; toren vernieuwd in 1761; verbouwingswerken in 1843-44 naar ontwerp van Ferdinand Berckmans: bredere en langere zijbeuken, bergplaats aan noordzijde van het koor. Georiënteerde driebeukige pseudo-basiliek met ingebouwde westtoren, schip van drie traveeën, transept (een travee) en koor van één travee met driezijdige sluiting.

Beschrijving

Vierkante zandstenen westtoren van circa 1600, onder meer hersteld in 1761 en 1852, gerestaureerd naar ontwerp van architect J. Pingnet in 1966-69. Vijf geledingen onder ingesnoerde leien naaldspits; op elkaar gestelde hoeksteunberen uitgroeiend in kleine leien tentdaken. Markante omlopende kordons; lisenen, gotische boogfriezen op derde en vierde geleding.

Geprofileerde korfboogdeur en hogerop gotisch drielicht gevat in een doorlopende geprofileerde omlijsting; op borstwering drie gotische nissen met baldakijnen, beelden van Heilige Petrus, Onze-Lieve-Vrouw met kind en Heilige Paulus.

Bakstenen schip onder één leien zadeldak; versneden steunberen en spitsboogvensters met ijzeren harnas. Zandstenen transept uit de eerste helft van de 15de eeuw eindigend op puntgevels bekroond met kruis; steunberen aan zuidzijde vernieuwd (baksteen); telkens een gotisch tweelicht met stijl en maaswerk, in de top een rechthoekige muuropening. Zandstenen koor uit het eerste kwart van de 17de eeuw gemarkeerd door steunberen en doorlopend kordon, tweelichtsvensters met driekwartzuiltjes en geprofileerde archivolt, gotisch maaswerk met vierpas in vensterkop. Pseudobasiliek met zuilen op achtzijdige sokkels met koolbladkapiteel; kruisribgewelf op uitgewerkte sokkels (19de eeuw). Welfsels van koor en middenbeuk in 1881 vernieuwd naar ontwerp van Louis Gife.

Ten zuiden: sacristie met Romaanse deur (12de eeuw - begin 13de eeuw) vermoedelijk afkomstig van een eerste dorpskerk op plaats van het huidige koor. Dubbele geprofileerde rondboog op twee driekwartzuilen met licht geornamenteerde kapiteeltjes, sokkels verborgen onder bevloering van de sacristie.

Mobilair

Schilderijen uit de 17de eeuw: Bewening van Jezus toegeschreven aan Pieter van Hoek; Jezus overhandigt Petrus de sleutels (altaarstuk, 1690); Aanbidding der Wijzen (Vlaamse School); 19de-eeuwse kopie van Kruisafneming van P.P. Rubens. Tegen koorgevel calvarie uit de 16de eeuw. Beeld van Sint-Antonius abt, eerste helft van de 16de eeuw, gerestaureerd in 1856. Beeld van Sint-Rochus, eerste helft van de 16de eeuw. Beelden van Sint-Ambrosius en Sint-Eligius uit de tweede helft van de 17de eeuw - 18de eeuw. Barokmeubilair uit de 17de eeuw en de 18de eeuw onder meer houten lambrisering met ingewerkte biechtstoelen.

  • Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Wommelgem, Sint-Petrus en -Paulus, dossiers 2, 3, 8, 23.
  • DONNET F. & VAN LEEMPUTTEN F., Kerk van de Heiligen Petrus en Paulus te Wommelgem, in Bulletijn van het comiteit der Briefwisselende leden van de Koninklijke Commissie voor Monumenten provincie Antwerpen, dl. V, Antwerpen, 1902-1904, p. 296-302.
  • PRIMS F., Wommelgem Sint-Pieter en Pauwel, in Antwerpiensia, XIX, 1948, p. 345.
  • SLEDSENS A., Wommelgem vroeger en nu, s.l., 1962, p. 49-56./li>

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de kerk: in witsteen gehouwen reliëf voorstellende engel die bloemenhulde brengt aan een gesneuvelde soldaat, met onderaan geprofileerde lijst waarboven paneel met de namen van de gesneuvelden. Onderaan is de datering 25-2-1923 aangebracht.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk van Sint-Petrus en Paulus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14424 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.