erfgoedobject

Kasteel Calixberg

bouwkundig element
ID
14408
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14408

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Calixberg
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kasteel gelegen in uitgestrekt domein in de zuidoostelijke hoek van de gemeente.

Historiek

Sedert eind 11de eeuw stond op het eiland in de vijver een feodaal kasteel zogenaamd "Burcht van Schoten", tot 1438 bewoond door de heren van Schoten. Het brandde af en werd overdekt met een kunstmatige heuvel. Het huidige kasteel, begin 17de eeuw aan de oostzijde van de vijver gebouwd en uitgebreid in het vierde kwart van de 19de eeuw, behoorde achtereenvolgens aan de families Schoyte (derde kwart van de 17de eeuw - 1700), Della Faille (1700-1741), de Pret (1741 - ), du Bois de Nevele, Van Praet (1892 - ), Bunge en Bracht.

Beschrijving

In het Engels park uit de 18de eeuw, aan alle kanten omgeven door een brede gracht en afgezoomd met rododendrons, ligt ongeveer in het midden het kasteel met aansluitende grote vijver waarin verschillende eilandjes; aan de westzijde een uitgebreide moestuin en boomgaard met hovenierswoning-oranjerie, aan de oostzijde de chauffeurswoning en de woning van de onderhoudsdienst, aan de zuidzijde (hoek Eduard Steurs- Borgeindstraat) het poortgebouw en aan de noordzijde (hoek Eduard Steursstraat en Calesbergdreef) de kapel. De meest oostelijke punt van het domein werd pas in de tweede helft van de 19de eeuw aangekocht.

Kasteel

Breed uitgebouwd complex met middenvleugel van zeven traveeën geflankeerd door een uitspringend L-vormig westelijk aanbouwsel van vier en vijf traveeën en een veelhoekige oostelijke uitbouw van vijf en zes traveeën alles twee bouwlagen onder zadeldak (leien) met dakkapellen. Midden- en westvleugel in traditionele stijl van de 17de eeuw, historiserend gerestaureerd circa 1895 (voorgevel); oostvleugel in neotraditionele stijl van circa 1895 naar ontwerp van architect H. Thielens; de restauratie van de achtergevel gebeurde in 1925. Aaneenschakeling van 17de eeuwse lijst- en trapgevels uit de 17de eeuw het vierde kwart van de 19de eeuw van bak- en zandsteen onderbroken door polygonale hoektorens onder ingesnoerde naaldspits. Vernieuwde kruis- en kloosterkozijnen, in de oudere vleugels beluikt en beschilderd met ruitmotief; zuidgevel met korfboogvormige deurvensters uit de 19de eeuw; de meest westelijke gevel van het oudste gedeelte met 17de-eeuwse segmentboogvensters in natuurstenen omlijsting met smalle geprofileerde waterlijst en gebombeerde ijzeren leuning. Voorgevel met korfboogpoort voor heden verdwenen ophaalbrug. Achtergevel geaccentueerd door portiek met rondboogdeur bekroond met balkon.

In de L-vormige uitbouw, fraaie 17de-eeuwse, deels vernieuwde, rondbogenarcade van arduin: de geprofileerde booglijsten met sleutel en impost rustend op Toscaanse zuilen en verbonden door een doorlopende kroonlijst, de zwikken versierd met paneelwerk; de achterzijde van het poortgebouw met gesloten houten galerij op de tweede bouwlaag.

Bijgebouwen

De bijgebouwen, namelijk het poortgebouw, de hovenierswoning met oranjerie, de woningen van de chauffeur (voormalige koetsierswoning en stallingen) en het onderhoudspersoneel met neotraditionele en cottage -elementen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Aan de baan, woonstalhuis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Kapel

Bij de kruising van Calesbergdreef en Eduard Steursstraat, eenbeukig neogotisch Mariakapelletje van drie traveeën en driezijdige sluiting. Gebouwd in 1911 ter vervanging van een oudere kapel (de Mariadevotie op Calixberg dateert reeds van de 14de eeuw). Punt- en lijstgevels van bak- en zandsteen geritmeerd door steunberen en spitsbogige muuropeningen.

Interieur: beschilderde bakstenen wanden; overwelving met kruisribgewelf op colonnetten met bladwerkkapiteel. Neogotisch altaar.

  • GIJPEN L., Krans van kastelen in de provincie Antwerpen, Antwerpen, 1960, p.31-38.
  • S.N., De kapel van Calixberghe, in Gazet van Antwerpen, 10-11 mei 1947, p. 3.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Boswachterswoning van domein Calixberg

  • Is deel van
    Schoten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Calixberg [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14408 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.