erfgoedobject

Puttenhof

bouwkundig element
ID
14145
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14145

Juridische gevolgen

Beschrijving

Landhuis met aanhorigheden gelegen binnen trapezoïdale omgrachting met vijvervorming aan zuidwest- en westzijden. Omhaagd en beboomd domein met deels gekasseide en met gras begroeide voorhof aan zuidzijde. Nagenoeg L-vormig landhuis (nok parallel aan de straat) uit de 17de eeuw en het eerste kwart van de 19de eeuw aan noordoostzijde, aanpalende rechthoekige aanhorigheden (nok loodrecht op de straat) uit het tweede kwart van de 19de eeuw en 1934 aan oostzijde waarin voormalig koetshuis en stallingen, rechthoekig gebouwtje zogenaamd Kluis uit het vierde kwart van de 17de eeuw (?) aan noordwestzijde en gelegen buiten de omgrachting. Geheel toegankelijk via bakstenen brug en rechthoekig poortgebouw uit de 17de eeuw aan zuidoostzijde, in de as van Oelegemsteenweg.

Historiek

Zeger van Craeynem schonk bij zijn intrede in de abdij van Affligem in 1185 zijn goederen aan deze laatste. De abdij verwierf voornamelijk in de loop van de 13de eeuw nog verscheidene goederen te Schilde en bij oorkonde van 25 juni 1336 verkreeg ze vanwege hertog Jan III rechten op wereldlijk en kerkelijk vlak te Schilde. Vanaf dat ogenblik beschikte de abdij over een curtis, dit is het latere Puttenhof, een laathof en abtskamer. Het oudste cijnsboek van de abdij dateert van 1417 en bij de oprichting van het bisdom Antwerpen in 1559 werd de abdij van Affligem toegevoegd aan het aartsbisdom Mechelen en zodus beschikten de aartsbisschoppen over het goed ten Putte.

Michiel van Cauwenberghe-de Lattre, heer van Schilde, huurde de abtscamere en liet het kort voor 1648 verbouwen tot hof van plaisantie. Hij liet onder meer diepe grachten graven, inrijpoort aanbrengen, woonhuis vergroten, stallen en schuren bouwen. In 1679 werd de grondheerlijkheid ten Putte met cijnsboek en woonhuis, toen beschreven als omwaterd huis en hofstede, negen hoeven en uitgestrekte landerijen, weiden en bossen, verkocht aan het seminarie van Antwerpen. Daar het aangekocht werd met het nalatenschap van Marius Ambrosio Capello werd het enige tijd gebruikt als tehuis voor oude en invalide priesters en kreeg het de benaming Apostelcamere.

De heerlijkheid ten Putte met cijnsboek en apostelkamer werd in 1737 verkocht aan Jan Albert van Hove, baron van Schilde. In 1798 kwam de fundatie Capello onder de hamer. Een gedeelte met Puttenhof werd geschonken aan de Commissie der Burgerlijke Godshuizen. Deze liet het verbouwen maar verkocht het reeds in 1825 aan Jan Antoon Geens. Toen bestaande uit hof van plaisantie met schuur, paardenstal, en hovenierswoning. Toen het in 1856 (?) nogmaals verkocht werd aan Delhaye stond het beschreven als een nieuw opgericht landhuis met koetshuis, paardenstal en paviljoen.

Juffrouwen Van Beeck verkochten in 1878 het domein aan baron van de Werve en van Schilde. Deze stelde de gebouwen ter beschikking van de zusters van de congregatie van het H. Hart van Maria, die hier een vrije parochiale school voor meisjes inrichtte met drie klassen en een kleuterklas. Op 31 augustus 1933 verkocht aan de priestervereniging v.z.w. Fraternitas en kreeg de benaming Regina Pacis. De vroegere stallingen en koetshuis werden in 1934 vergroot naar ontwerp van Peeters. In 1937-38 werd de oostelijke zijde van de gracht overwelfd, om laatstgenoemde met eetzaal en keuken te vergroten. Omgevormd tot v.z.w. Vormingscentrum Puttenhof in 1970.

Beschrijving

Domein toegankelijk via bakstenen boogbrug met bakstenen leuning afgezet met arduin. Rechthoekig bakstenen poortgebouw onder schilddakje (leien), uit de 17de eeuw. Korfboogpoort in kwarthol geprofileerde omlijsting van zandsteen met negblokken, diamantkopvormige imposten en sluitsteen. Geprofileerde, kordonvormende waterlijst onder rechthoekig zandstenen wapenschild van Marius Ambrosio Capello. Daklijst op houten consoles. Aan noordelijke binnenkoerzijde met getoogde poortopening onder steekboogvormig venstertje (duiventil).

Binnenkoer met L-vormig hoofdgebouw aan noordzijde. Rechthoekige vleugel van het dubbelhuistype met zuidgevel van vijf traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (leien), kern uit de 17de eeuw, verbouwd in het eerste kwart van de 19de eeuw namelijk vermoedelijk verhoogd tot twee bouwlagen en voorzien van nieuwe muuropeningen. Gecementeerd bakstenen gebouw op arduinen plint. Gelede architraaf onder vlakke fries en kroonlijst op klossen. Beluikte rechthoekige vensters met deels gecementeerde arduinen dorpels. Rechthoekige deur in vlakke omlijsting van arduin met waterlijst op gegroefde consoles; waaiervormig bovenlicht.

Deels verbouwde noordgevel zie aantal recente rechthoekige muuropeningen; haakse aanbouw van één bouwlaag onder zadeldak (leien) met merkwaardige bepleisterde schouw met natuurstenen bekroning en driezijdige frontons, mogelijk met kern uit de 17de eeuw en verbouwd in de loop van de 19de en de 20ste eeuw. Vermoedelijk de vroegere keuken van het L-vormig 17de-eeuws hof van plaisantie of mogelijk overblijfsel van een hoeve. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouwtje met vernieuwde rechthoekige muuropeningen.

Parallel gelegen rechthoekige stalling (nok loodrecht op de straat) aan westzijde. Verankerd en beschilderd bakstenen gebouwtje van één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen), met mogelijk kern uit de 17de eeuw. Recente lancetboogvensters en rechthoekige deur met houten latei.

Aan oostzijde binnenkoer L-vormig gebouw, gedeeltelijk voormalig koetshuis, van zeven traveeën en twee bouwlagen, onder pseudo-mansardedak (leien) met steekboogvormige dakvensters, uit het tweede kwart van de 19de eeuw en tweede bouwlaag van 1934. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw met puilijsten, kordonvormende onderdorpels en eenvoudige beschilderde kroonlijst. Laatste twee traveeën gevat tussen lisenen. Halfronde bakstenen toren in middentravee van drie bouwlagen onder kegeldak (leien) met kordonlijsten. Rechthoekige vensters in vlakke omlijsting op kordonvormende onderdorpels; rondboogpoorten bij eerste bouwlaag

Aan noordwestzijde van het domein rechthoekig gebouwtje zogenaamd Kluis van vijf traveeën en één bouwlaag onder schilddak (Vlaamse pannen), jaartal 1679 aangegeven door middel van muurankers bij oostgevel. Bepleisterd en beschilderd bakstenen gebouw op gepikte plint. Recente lancetboogvensters en rechthoekige deur met houten latei.

  • BOUSSE A., Geschiedenis van Schilde, Schilde, s.d. [1983], p. 423-424, 555-561.
  • DEWINTER V., Geschiedenis van Puttenhof, in Scilla, Tijdschrift van de heemkundige kring van Schilde, 6.3, 1973, p. 102-142.
  • PRIMS F., "Regina Pacis" te Schilde, in Antwerpiensia 1937, reeks 11, Antwerpen, 1938, p. 337-342.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Wylleman, Linda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Puttenhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14145 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.