erfgoedobject

Kasteeldomein van Wuustwezel en de Vloeikens

landschappelijk geheel
ID
135007
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135007

Beschrijving

De ankerplaats met het Kasteel van Wuustwezel en de Vloeikens is gelegen ten oosten van de bewoningskern van Wuustwezel in de vallei van de Grote Beek. Ze wordt begrens door De Bredabaan in het noordwesten, de bewoning van Braken in het noorden, de Schotten- en Schietveldweg in het oosten en zuidoosten en tot slot de bewoningskern van Wuustwezel in het westen.

Het Hof van Wuustwezel werd reeds op de kabinetskaart van graaf Ferraris (1770-1778) vermeld. Het betrof toen een bebost domein met een kasteel omgeven door water en voorzien van een valbrug. Het kasteel stond achter het huidige hof, op de plaats waar later de spiegelvijver zou worden aangelegd. De directe omgeving van het kasteel betrof moerassige weiden langsheen de Grote Beek en een groot open akkergebied, gelegen tussen het domein en de bewoningskern van Wuustwezel, dat tot op vandaag haar karakter heeft behouden en Hofakker wordt genoemd. Ter hoogte van Achterbrug kwamen een aantal akkerpercelen voor die werden omgeven door heide. Ook bij Vandermaelen (1854) herkennen we het kasteeldomein. Het oorspronkelijke kasteel is ondertussen vervangen en op de plaats van het oude kasteel werd een spiegelvijver aangelegd.

De structuur van het domein zoals het er toen uitzag, met een aantal indrukwekkende dreven, waarvan de ‘Hofdreef’ tussen het centrum van Wuustwezel en het kasteel de opvallendste is, is tot op vandaag zo goed als bewaard gebleven. Bij Vandermaelen is het aandeel moerassige grond sterk gereduceerd als gevolg van de aanleg van een afwateringssysteem in het begin van de 19de eeuw. Via een grachtenstelsel liet men uit moerassige gronden het water afvloeien naar een vijver (oorspronkelijk gelegen ter hoogte van de Vloeienkshoeve) die met een waterloop, de ‘Grote Beek’ in verbinding stond. De naam ‘Vloeikens’ komt voort van dit ontginningssysteem. De vijver is nu volledig verland, maar het grachtenstelsel is nog duidelijk herkenbaar in het landschap.

Op de topografische kaarten uit het begin van de 20ste eeuw worden naast het kasteeldomein en den Hofakker ook deze Vloeikens vermeld. De perceelsstructuur, alsook het wegenpatroon op deze kaart komen sterk overeen met wat we vandaag in het gebied terugvinden. Het kasteel uit de 18de eeuw werd op het einde van de Tweede Wereldoorlog vernield door een vliegende bom en in 1960 vervangen door het huidige ‘moderne’ gebouw. Ter hoogte van de Vloeikens ligt langsheen een aardeweg de Vloeikenshoeve. Het betreft een vroegere aanhorigheid van het kasteel, met een woonhuis met duiventoren, een langsschuur en een bakhuis uit de eerste helft van de 19de eeuw, en een koetshuis dat werd vernieuwd in 1949. Daarnaast is ook het ‘Bouwke’ vermeldenswaardig. Het ligt op een verhevenheid nabij de Grote Beek en betreft een dienstgebouwtje en een voormalige jagersafspanning uit respectievelijk 1828 en 1826.

Deze ankerplaats betreft een gevarieerd gebied met een sterk bebost kasteeldomein met hoge dendrologische waarde, een aantal open akkers en weilanden met een dicht netwerk van grachten en verder al dan niet vochtige bossen. Die variatie geeft ontstaan aan verschillende biotooptypes met een specifieke flora. De afwisseling van gesloten bos met open landbouwgronden biedt daarnaast ideale mogelijkheden voor de avifauna. Het contrast tussen het gesloten en beboste kasteeldomein en de open ruimte van akkers en weilanden resulteren in een esthetisch waardevol geheel dat dankzij een relatief goed bewaarde ontginningsstructuur en de aanwezigheid van bouwkundig erfgoed de geschiedenis van het landschap weerspiegelt.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930, schaal 1:20.000.

Bron: Ankerplaats 'Kasteel van Wuustwezel en de Vloeikens'. Landschapsatlas, A10008, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
Auteurs: Van Olmen, Mira; De Borgher, Marc; Meesters, Ludo; De Clippel, Jean-Yves
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dreef van opgaande bomen

  • Is deel van
    Wuustwezel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Wuustwezel en de Vloeikens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135007 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.