erfgoedobject

Park van het kasteel Holland

landschappelijk element
ID
134615
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134615

Beschrijving

Park in landschappelijke stijl met riant karakter uit de 19de eeuw, met modernistische midden­parterre uit 1925, bij het Sint-Sal­vator­zie­ken­huis, voor­heen kas­teel Holl­and.

Het huidig park met vijver, ten noordoosten van het ziekenuis, gaat terug op een ouder goed, Holland genaamd, dat als boerderij op de Ferrariskaart (1774-1775) is genoteerd. Op het Primitief kadasterplan bestaat het goed, gelegen tussen de Sint-Jansbeek en de Hollandtsteeg, uit gebouwen met een vierkante binnenplaats (perceel nr. 490), omgeven door lustgrond (nr. 489), weiland met vijver (respectievelijk nr. 487 en 488), bos (nr. 486), boomgaard als lustgrond (nr. 492), tuin (nr. 491), bouwland als lustgrond (nr. 493, 494), bouwland (nr. 495, 496) en bos (nr. 497). Uit de perceelsvorm en de formulering mag men afleiden dat er een functiewijziging van boerderij naar landhuis met vroeg-landschappelijk park gebeurde tussen de opmeting van het kadaster in 1813 en de herziening ervan in 1842. De legger noteerde het geheel in 1844 als eigen­dom van Jozef Sebastiaen De Leusemans. Op de Dépôt-kaart (opname 1868, uitgave 1878), waar het goed ook nog als hoeve is genoteerd, herkent men deze bestanddelen. Pas op de latere stafkaart ziet men een parkje met vijver.

In 1925 werd het kasteel met park, boerderij en landerijen, meer dan 11 hectare groot, en op dat moment eigendom van baron Coppieters 't Wallant, verkocht. Op 1 januari 1926 ging er een ziekenhuis in open. Huib Hoste zou er toen plannen voor hebben getekend. Het archief Hoste in Leuven, bewaart enkel een presentatieschets met de uitbreiding en verhoging van het bestaande huis; het bezat een vierkante hoektoren in traditionele Maasstijl, die eveneens werd verhoogd, een rondvenster kreeg en een hoge naaldspits met halfweg een open belvedère. M. Smets vermeldt dat er foto’s bestaan van de nieuwe en oude toestand. Navraag bij het SintLukasarchief en bij de kliniek leverde niets op.

Het parkje hoort nu bij de Sint-Salvatorkliniek en ligt ten oosten van de gebouwen, waarvan de administratieve zetel is ondergebracht in het grondig verbouwde 19de-eeuwse kasteel. De verschuiving naar een semi-publieke functie heeft vanzelfsprekend gevolgen gehad: gedeeltelijk verbreding en asfaltering van de paden, aanleg van parkeerplaatsen en inplanting van verlichtingspalen. Niettemin is het parkkarakter dankzij de grasvelden en bomen bewaard. Twee hardstenen voetstuk­ken van beelden of va­zen blijven nog van de kasteeltijd over. Allicht met de komst van het klooster en de kliniek werd er een Lourdesgrot van gecementeerde bakstenen als rotsforma­ties bijgebouwd. Bij de hoofdingang ligt nu een modernistische parterre, waar men misschien Huib Hoste's invloed mag in herkennen.

Bomen
(Het tussen haakjes vermelde cijfer geeft de stamomtrek gemeten op 150 cm hoogte)

Naast een jonge dreef van witte paardekastanje (Aesculus hippocastanum), noteert men er ook Ame­ri­kaan­se eik (Quercus rubra), blauwe Atlas­ceder (Cedrus libani subsp. atlantica 'Glauca'), bruine beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea'), Californische schijncipres (Chamaecyparis lawsoniana), gewone es (Fraxinus excelsior), gewone pla­taan (Platanus x hispanica) (398 cm), gewone taxus (Taxus baccata), gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus), gewone zil­ver­spar (Abies alba), grootbladige linde (Tilia platyphyllos), hemel­boom (Ailanthus altissima), zuilvormige blauwe spar (Picea pungens 'Koster'), mam­moet­boom (Sequoiadendron giganteum), Noorse esdoorn (Acer platanoides), reuzenle­ven­sboom (Thuya plicata), ruwe berk (Betula pendula), sitkaspar (Picea sitchensis), tamme kas­tanje (Castanea sativa), tul­pen­boom (Liriodendron tulipifera), zil­ver­lin­de (Tilia tomentosa), ­ zo­mer­eik (Quercus robur) (321 cm), Ierse taxus (Taxus baccata ‘Fastigiata’), zwarte wal­noot (Juglans nigra), Kaukasische spar (Picea orientalis) (204 cm), fijne spar, cultivar (Picea abies 'Turbinata'?) (275 cm).

  • Kadasterarchief Limburg, Primitief Plan, 1813. Legger, 1844.
  • Leuven, Katholieke Universiteit, Archief Hoste p. 64, nieuw nummer 44. (A1).
  • Sint-Salvatorkliniek Hasselt: 50 jaar dienende naastenliefde 1924-1974, Hasselt, 1974.
  • SMETS M., Huib Hoste, voorvechter van een vernieuwde architectuur, Brussel, 1972, p. 155.

Bron: DE MAEGD C. EN VAN DEN BOSSCHE H., 2006: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel 2: As, Beringen, Diepenbeek, Genk, Ham, Hasselt, Heusden-Zolder, Leopoldsburg, Lummen, Opglabbeek, Tessenderlo, Zonhoven, Zutendaal, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.
Auteurs: De Maegd, Christiane; van den Bossche, Herman
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Park van het kasteel Holland [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134615 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.