Villa in neoclassicistische stijl gebouwd in 1896 als directeurswoning in opdracht van de industrieel Hermann Quitmann, eigenaar van de 'Tannerie & Maroquinerie Belges', omgeven door ruim park deels aangelegd in landschappelijke stijl van circa 3 hectare na samenvoeging van drie afzonderlijke eigendommen. Op een aanpalend perceel aan noordwestelijke zijde werd door één van Quitamanns bedienden een bescheiden villa opgetrokken. Beide eigendommen kwamen in 1933 in bezit van de industrieel Herman Feldheim.
Het park rond het huidige gemeentehuis van Zaventem ontstond uit de samenvoeging van drie aparte eigendommen. Het huidige gemeentehuis zelf werd in 1896 als privéwoning gebouwd door de industrieel Herman Quitmann. Quitmann, van Duitse afkomst, was één van de eigenaars van de nabijgelegen, in 1852 opgerichte 'Tannerie & Maroquinerie Belges'. Het was een vrij imposante villa – een hoog en vooruitspringend centraal volume van drie bouwlagen en drie traveeën onder een schilddak en lagere, symmetrisch uitgewerkte aanbouwen langs weerszijden en de achterzijde van het hoofdvolume – maar voor een tijd waarin het eclecticisme hoogtij vierde nogal aan de sobere kant – witgepleisterd met kordonlijsten, hoekpilasters en daklijstconsooltjes als enige versiering. De villa, die nadien ettelijke malen werd verbouwd, vormde het middelpunt van een 'lusttuin' van 1,5 hectare. De ommuurde moes- en fruittuin met serres en een grote tuinierswoning werd aangelegd in het zuidelijke gedeelte van het landgoed, tegen de spoorweg Brussel-Luik aan. Het ontsluitingspatroon moet min of meer een '8' geweest zijn, met de villa op het snijpunt van de twee lussen, de lus ten oosten van de villa verbonden met de twee toegangen aan de Diegemstraat. Het cirkelvormige muurtje van breukstenen op een heuveltje ten zuiden van de villa, is zonder twijfel de fundering van een lang verdwenen paviljoen. Van de oorspronkelijke beplanting zijn nog een tiental bomen overgebleven: platanen (Platanus x hispanica), witte paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum), een hemelboom (Ailanthus altissima) en een zilveresdoorn (Acer saccharinum).
In 1921 werd het goed verkocht aan Herman Feldheim, eveneens van Duitse afkomst en één van de patroons van de 'Tannerie'. De villa onderging enkele oppervlakkige wijzigingen (o.m. toevoeging van veranda's aan de voorzijde). Een tweede generatie bomen kan met het bewind van Feldheim verbonden worden, met name diverse platanen, witte paardenkastanjes, Noorse en vederesdoorns (Acer platanoides, A. negundo), Krim- en zilverlinde (Tilia tomentosa, T. x euchlora), en een Osaka vingeresdoorn, cultivar (Acer palmatum 'Osakazuki').
Op een aanpalend perceel van nog geen 40 are liet één van Quitmanns bedienden, Emile Potten, in hetzelfde jaar een veel bescheidener villa optrekken – een eengezinswoning met een souterrain, twee hoge bouwlagen en een dakverdieping. De slankheid van het gebouw wordt nog geaccentueerd door een ingediepte travee aan de straatzijde. In 1933, na de dood van Emile Potten, kocht Feldheim de villa, vermoedelijk voor een van zijn zonen. Aan de tuinzijde werd een modernistisch balkonterras met pergola toegevoegd en in de achterliggende tuin verschenen een aantal constructies van breuksteen, zoals pergola's (waarvan alleen de zuilen bewaard zijn); een halfronde, door geschoren taxus beschutte zitbank; een ondiep, rechthoekig stenen bekken, vermoedelijk ooit met water en waterlelies. Inspiratie uit de 'Nouveau Jardin Pittoresque' (een Belgische beweging die een belangrijke invloed uitoefende op de tuinaanleg tijdens het interbellum) is voelbaar aanwezig.
Een derde eigendom, ten noorden van de villa van Potten, tegen de Desmedtstraat aan, is een 'lusttuin' van 67,5 are, die in 1903 werd aangelegd door advocaat Léon Meysmans. Het bijbehorende 'kasteel' aan de Desmedtstraat en een zeshoekig tuinpaviljoentje zijn verdwenen, maar twee beplantingsheuveltjes en enkele oudere bomen – onder meer zwarte walnoot (Juglans nigra), een Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron tulipifera) en een zeldzame cultivar van een gewone es met lijnvormige blaadjes (Fraxinus excelsior 'Asplenifolia') – geven een idee van de oorspronkelijke aanleg. Na de overname van de drie eigendommen door de gemeente en de installatie van het gemeentehuis in de villa van Quitmann, werden de tuinen tot één geheel van bijna 3 hectare versmolten
Merkwaardige bomen (opname 1 augustus 2003)
Het cijfer in vet geeft de stamomtrek in centimeters weer. De omtrek wordt standaard gemeten op 150cm hoogte.
- 21. Osaka vingeresdoorn, cultivar (Acer palmatum 'Osakazuki') 146
- 47. eenbladige es (Fraxinus excelsior 'Diversifolia') 171 – opvallend dunne onderstam
- 53. zilveresdoorn (Acer saccharinum) 393
- 55. zomerlinde met ingesneden blad (Tilia platyphyllos 'Laciniata') 223
- 63. gewone es met lijnvormige blaadjes (Fraxinus excelsior 'Asplenifolia') 191
- Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Oudste kadastrale legger 212 Zaventem, art. 1330, art. 1333, art. 1568 en art. 1859.
- Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale opmetingsschets Zaventem 1897 nr. 9.
- VANNOPPEN H., De geschiedenis van Zaventem, de industriegemeente van Midden-Brabant, Zaventem, Gemeentelijke Culturele Raad, 1981, p. 411-414.
