erfgoedobject

Gekandelaarde linde bij veldkruis Gekruiste God

landschappelijk element
ID
131192
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/131192

Juridische gevolgen

Beschrijving

Langs de noordzijde van de Ninovestraat, ter hoogte van de Oscar Delghuststraat, op de grens van woonzone en industriegebied ten noordoosten van de stadskern van Ronse, staat een gekandelaarde Hollandse linde (Tilia x europae). Naast de linde staat een houten calvarie met een kruis in terracotta. Dit veldkruis wordt in de volksmond “Gekruiste God” genoemd.

Historiek

De linde en calvarie vormen een onverbrekelijke eenheid, oorspronkelijk langs een voetweg door een open akkergebied, zoals reeds weergegeven op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1178). Op de kaart van Vandermaelen en de Popp-kaarten (circa 1850) wordt deze eenheid ook weergegeven, respectievelijk vermeld als de “christ du Tilleul” en de “calvaire du Tilleul”.

Op dat ogenblik was rakelings langs deze locatie de steenweg naar Brakel-Ninove reeds aangelegd. In de loop van de 20ste eeuw geraakte de omgeving langzamerhand volledig verstedelijkt, zodat de locatie een getuigeniswaarde heeft met betrekking tot het voormalige agrarische verleden.

Bij de verkoop van de (toenmalige) landbouwgrond door de gezusters Ma(e)rtens aan de firma UCO, later Utexbel, is indertijd in de akte opgenomen dat het driehoekige perceeltje met linde en calvarie diende gespaard te blijven. Uiteindelijk werd het perceeltje met opstand geschonken aan de kerkfabriek van Sint-Hermes.

De linde speelde ook een anekdotische rol bij de bevrijding van Ronse in 1944 omdat een vluchtende Duitse soldaat, die zich had verscholen in de holle linde, van daaruit de Engelse troepen onder vuur nam.

Beschrijving

De traditioneel gekandelaarde linde heeft een stamomtrek van 4,18 meter (gemeten op 1,50 meter hoogte), een kunstmatige hoogte van 9,25 meter en een takvrije stam van 3 meter (opname in 2009). De boom werd voor het laatst in de winter 2008/2009 gekandelaard. De gekandelaarde boom heeft een kunstmatige vorm die doet denken aan een etagelinde. De aanzetten van de onderste gesteltakken (zes) bevinden zich allemaal ongeveer op de zelfde hoogte en zijn horizontaal uitgebogen. Een tweede takkenkrans bevindt zich in de boomtop. De leeftijd van de boom is niet gekend, maar wordt met de formule-Zwaenepoel geraamd op circa 207 jaar, wat zou betekenen dat de boom zou zijn geplant rond 1802 en dus een voorganger zou hebben gehad. In de houten calvarie is het jaartal 1876 ingekerfd.

Op het moment van de inventarisatie (2009) werd het veldkruis hersteld. Het Christusbeeld was van het kruis afgenomen voor restauratie. Het beeld werd in 2010 terug geplaatst.

De linde met calvarie vormt een duidelijk beeldbepalend object langs deze steenweg, mede door haar omvang en mooie representatieve snoeivorm. Hoewel de boom oorspronkelijk meer geprononceerd geweest is, staande in een open akkergebied, is het beeldbepalende karakter in de latere verstedelijkte context enkel maar toegenomen parallel met de toename in omvang.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal Beschermingsdossier DO002338, Thematisch-typologische en thematisch-geografische bescherming van het belangrijkste houtig erfgoed in Vlaanderen: Oost-Vlaanderen, fase A.1, nr. 10 (G. Tack, 2010).
  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • ZWAENEPOEL A. 2006: Inventaris van traditionele, solitaire bomen en struiken als leidraad voor natuur- en landschapsbehoud en -herstel in West-Vlaanderen, Brugge.
  • Mondelinge informatie verkregen van W. Neyrinck (2009).
  • TACK G. & VAN DER LINDEN G. 2009: Terreinbezoek gekandelaarde linde langs de Ninovestraat (Ronse) (terreinbezoek op 1 april 2009).

Auteurs: Tack, Guido; Van der Linden, Geert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekandelaarde linde bij veldkruis Gekruiste God [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/131192 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.