erfgoedobject

Lievehereboom en zomereik

landschappelijk element
ID
130810
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/130810

Juridische gevolgen

Beschrijving

De lievehereboom, een zomereik (Quercus robur), is één van de oudste bomen van België (volgens de overlevering zou de boom geplant zijn omstreeks 800). Deze boom vormt een belangrijk baken in het omringende agrarische landschap.

De lievehereboom en de later aangeplante zomereik staan in de wegberm op het kruispunt van de Vinckenroyestraat en de Lievehereboomstraat, ten zuidwesten van Kortessem. Het is een landelijk gebied met afwisselend akkers, weilanden, hoogstamboomgaarden en laagstamplantages.

In 1910 had de boom aan zijn basis een stamomtrek van bijna 9 meter. Op manshoogte bedroeg deze nog ruim 7 meter. De maximale doormeter bedroeg bij de grond 3,83 meter. De hoogte van de stam stond helemaal niet in verhouding tot de omtrek. Precies daarom wordt vermoed dat deze boom tijdens zijn jeugd meermaals ingeknot werd. Aan de zuidkant, naar Wellen toe, was reeds in de 19de eeuw een brede scheur in de stam zichtbaar. De zomereik werd tijdens een hevige herfststorm in 1859 doormidden gescheurd. De linkerzijde van de stam, ongeveer 1 meter breed, was nog overgebleven, samen met een paar takken die elke zomer nog bladeren en vruchten droegen. In de holte stookten vandalen een vuurtje (1880). In 2007 bedroeg de omtrek van deze boom 3,62 meter (gemeten op 1,50 meter hoogte). De maximale kruindiameter bedroeg 10 meter. Deze boom is geveld door een storm in 2009. Enkel de stronk van de boom bleef bewaard.

Volgens de overlevering zou de lievehereboom van omstreeks 800 dateren, maar dat is weinig waarschijnlijk. Feit is dat de boom al voorkomt op de Villaretkaart (1745) en dat een archiefstuk de boom in 1774 vermeldt. Omwille van de hoge leeftijd kan er vrijwel zeker van uit gegaan worden dat het om autochtoon genetisch materiaal van deze soort gaat.

De boom groeit op de scheiding van de vroegere Loonse heerlijkheden Kortessem en Wellen. Tijdens de 19de eeuw hing een Mariabeeld in de boom. Historici menen dat de processie toen op zogenaamde kruisdagen niet meer naar de kapel van Printhagen trok, maar deze boom als nieuwe bestemming uitverkoren werd. Het Mariabeeld werd toen door een kruisbeeld vervangen. Onder het kruisbeeld prijkte (op het moment van de bescherming) een plank met de geschilderde inscripite "JEZUS ZEGEN ONZE VELDEN".

Enkele meters verder noordwaarts werd (mogelijk na de storm van 1859) een nieuwe zomereik aangeplant. Deze opgaande boom heeft een stamomtrek van 2,70 meter (gemeten op 1,50 meter hoogte), is 15 meter hoog en heeft een kruindiameter van 14 meter (opname in 2007).

  • Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1748, Institut National de l’Information Géographique et Forestière, Saint-Mandé (France), Chemise 292, schaal 1:14.400.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven tussen 1846-1854, schaal 1:20 000.
  • ROEBBEN J. 1988: Kortessem: een geschiedkundig overzicht, Kortessem, 193-196.
  • PAUWELS D., SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N4, Brussel - Turnhout.

Bron: Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL002579, Zomereik, (S.n., 2010).
Auteurs: Cox, Lise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Heraanplant

In juli 2009 is de oude eik geveld door een stevige wind. In 2016 werd een nieuwe eik aangeplant naast de stobbe van de oude boom. Deze nieuwe boom is geen genetische kloon van de oude boom. Er is wel opkweek geweest uit eikels van de oude Lievehereboom.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Lievehereboom en zomereik [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/130810 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.