Geografisch thema

Snaaskerke

ID
14385
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14385

Beschrijving

Gemeente van 1.298 inwoners (02/2001) en een oppervlakte van 855 hectare. Vormt sinds 1 januari 1977 een deelgemeente van Gistel.

Woondorp, de belangrijkste economische bedrijvigheid wordt er gevormd door landbouw. Gelegen aan het kanaal Nieuwpoort-Plassendale (aangelegd in 1638) en aan de N358 Nieuwpoort-Oostende.

Snaaskerke dankt haar ontstaan als polderlandschap aan de Duinkerke transgressies. Nieuwe stichtingen in de drooggebleven gebieden ten noordoosten van Brugge vanaf de 10de en de 11de eeuw. Eerste vermelding van de gemeente in 1067. In het noorden van de gemeente ligt de Snaaskerkepolder (514 hectare), één van de historische polders van Oostende.

De gemeente lag in het Camerlinckse Ambacht (samengesteld uit Middelkerke, Westende, Slijpe, Leffinge, Stene en Snaaskerke) dat op zijn beurt tot het Brugse Vrije behoorde. Dit Ambacht was het rechtsgebied van de Kamerheer van de Prinsen van Vlaanderen.

De huidige benaming is afgeleid van "Snelgerikerka" of "Snelgerskerke". "Snelger" is waarschijnlijk etymologisch afkomstig van de naam van de stichter.

1067: eerste vermelding, een groot deel van Snaaskerke was toen in handen van de Sint-Bertinusabdij (deze werd rond 600 gesticht in het Franse Saint Omer). Monniken afkomstig uit Winnoksbergen en Poperinge waren verantwoordelijk voor de eerste ontginningen.

13de eeuw: oprichting van het eerste kerkgebouw, toegewijd aan de Heilige Cornelius, door de monniken van Winnoksbergen en Poperinge.

15de-18de eeuw: plundering van de kerk en oorlogsgeweld in de 16de eeuw. Snaaskerke werd herhaaldelijk door overstromingen geteisterd. In 1584 werden de duinen ten oosten van Oostende om militair-strategische redenen doorgestoken in opdracht van de regering van de Verenigde Provincies. De zee brak door in de omliggende polders en zette ook Snaaskerke onder water. Hierdoor ontstond de Gouwelozekreek met als aftakkingen onder meer de Keignaertkreek, waarvan de Kleine Keignaert op het grondgebied van de gemeente lag.

Aanleg van het fort te Snaaskerke door aartshertog Albrecht op het einde van de 16de eeuw. Inperking van de overstroomde gebieden op vraag van het Brugse Vrije van 1608-1612 door de aanleg van ringdijken (onder meer dijk van Snaaskerke tot Plassendale, het kanaal Plassendale-Nieuwpoort zal circa 1638 dit tracé volgen). Hierdoor volgen nieuwe inpolderingen. In 1720-1722 werd een ringdijk aangelegd rond de Snaaskerkepolder. Definitieve drooglegging van de polder slechts vanaf 1803; met een raster van loodrecht op mekaar lopende straten.

De gemeente viel achtereenvolgens onder het bisdom Doornik, Brugge (1559-1561), Gent (1801) en opnieuw Brugge (1834). Afschaffing van de kerk door de bisschop van Gent in 1808, degradatie tot openbare bidplaats. In 1840 werd ze in rang verhoogd tot hulpkerk. Het huidige kerkgebouw dateert van 1913, ze vervangt de nog deels Romaanse kerk die in 1911 werd afgebroken.

19de eeuw: ontstaan van een gemengde school, de eerste gemeenteonderwijzer werd aangesteld in 1857, toch kwam er pas in 1868 een gebouw waarin de school haar onderkomen vond. In 1886 werd er een vrije school opgericht. Vanaf 1895 werd deze school enkel door meisjes bezocht, de jongens kregen onderricht in de gemeenteschool.

In 1883 werd er een suikerfabriek, de "Sucrerie de l'Espérance" gesticht. De fabriek werd tijdens de Eerste Wereldoorlog afgebroken door de Duitsers.

Structureel. Snaaskerke bestaat uit twee delen: Snaaskerke-dorp ten zuiden van het kanaal Nieuwpoort-Plassendale en de Snaaskerkepolder met een raster van loodrecht op mekaar lopende straten ten noorden daarvan. Van het dorp zijn op de Ferrariskaart (1770-1778) enkel de kerk met een omwalde site ten westen en ten oosten daarvan aangeduid. Het huidige dorpsbeeld wordt gedomineerd door de Sint-Corneliuskerk van 1911 en lintbebouwing van kleine burger- en arbeidershuizen.

In het landelijk gebied van Snaaskerke-dorp bewaarde hoeves met 18de-eeuwse kern: losstaande bestanddelen van witgeschilderde baksteenbouw onder pannen zadeldaken, onder meer hoeve met bergschuur. Beeldbepalende hoeve met toegangspoort tegenover de kerk. In de Snaaskerkepolder beperkte verspreide hoevebouw vanaf definitieve drooglegging in 1803: grote hoeves met losse bestanddelen onder pannen zadeldaken.

Op dit ogenblik telt Snaaskerke twee watergebonden bedrijvenzones (04/2001). Daarnaast is er een ontginningszone in de Snaaskerkepolder. Een aantal grootschalige bedrijven zijn gelegen ter hoogte van de Kalsijdebrug. De graansilo's 'Catrysse' uit de jaren 1930 zijn herbestemd tot woongelegenheid.

  • Stadsarchief Antwerpen, Iconografie, 15.3 en Kbb. Kaarten en plannen, II 16.178 D 31 bis, Kaart van de stad Oostende - Jacques Horenbault, (1602).
  • Stadsarchief Brugge, Pieter Pourbus, Heraldische kaart van het Brugse Vrije (1561-1571).
  • DEKEYSER H., Gistel in oude prentkaarten, waarin enkele afbeeldingen van Moere en Zevekote, Zaltbommel, 1972.
  • DE SMEDT H., Stene, een dorp in de stad, s.l., s.d.
  • QUINTENS D., Snaeskerke, een stuk verleden, s.l., 1992.

 

 


Bron: VANNESTE P. met medewerking van DE LEEUW S. 2003: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Gistel, Deelgemeenten Moere, Snaaskerke en Zevekote, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL3, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bergschuurstraat

  • Omvat
    Dorpsstraat

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve 't Kleyn Waeyland

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Ijzerwegstraat

  • Omvat
    Kalsijdebrug

  • Omvat
    Kanaalstraat

  • Omvat
    Klemskerkestraat

  • Omvat
    Kortestraat

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Oostendse Baan (Snaaskerke)

  • Omvat
    Schorre-gistelstraat

  • Omvat
    Wachterswoning

  • Omvat
    Wachthuis

  • Is deel van
    Gistel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Snaaskerke [online], https://id.erfgoed.net/themas/14385 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.