Geografisch thema

Westouter

ID
14162
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14162

Beschrijving

Grensgemeente van 1 170 ha en 1484 inwoners, sinds 1977 deelgemeente van Heuvelland. Ligging in Zandlemig-Vlaanderen, de Westvlaamse Heuvels en de Westhoek. Naar het zuiden toe, begrensd door beboste heuvels, onder meer de Vidaigne- (137 m), de Bane- (143 m) en de bekendste, de Rodeberg met benaming afgeleid van bruin-rood ijzerhoudend zand op de kruin en bestaande uit twee heuvels. Op zuidflank van de Vidaigneberg ontspringt de Douve, linker bijrivier van de Leie, die er over een korte afstand de grens met Frankrijk vormt. Tussen de Vidaigne- en Rodeberg strekt zich het Hellegat uit, 8 ha grote beboste ravijn met variërende boomsoorten en rijk bronnengebied, met ontspringende Hellegatbeek. De Sulferbergbeek, opborrelend uit gelijknamige zuidoostelijk gelegen heuvel, de Fransebeek, de gemeente van west naar oost doorlopend, en de Pandoenebeek, monden op het grondgebied Reningelst uit in de Grote beek. De Hazebeek is de meest noodelijke. Buiten de heuvels met ijzerhoudend zand en zandsteen, vruchtbare gronden met landbouwuitbatingen.

Oudste vermelding (1089): Wistaltare, etymologisch te verklaren als "altaar naar het westen gericht". Neolithische vondsten. Parochie in 1069; patronaat van kerk vooreerst afhankelijk van kapittel van Terwaan, later van het bisdom Ieper.

Voormalig leen gehouden van heerlijkheid Belle; bestuurlijk en fiscaal geïntegreerd in kasselrij Belle, die in Franse handen kwam in 1678 (Vrede van Nijmegen). Bij decreet van 11 oktober 1781 werden Westouter en de heerlijkheid Vleminckhove naar Vlaanderen overgeheveld, en ingeschakeld in de generaliteit der Acht Parochies. Afbeelding van dorpskom bij A. Sanderus, met situering van voormalig kasteel "'s Heeren Huys Belleambacht" ten westen, de "Come Blomme -Mathematische Schole", werkplaats van Vaast du Plouich, illustrator van "Flandria Illustrata", ten zuidwesten, en "d'oude Motte" ten zuiden van de kerk.

Het dorp werd grotendeels vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog. Aanleg- en rooilijnenplan naar ontwerp van architect A. Dugardijn (Brugge) van 1920, grosso modo teruggaand op vooroorlogs patroon, zie A. Sanderus' dorpsplattegrond. Vorm van voormalige mote nog afleesbaar in huidige percelering. Uit archiefonderzoek bleken, naast vermeld architect, voornamelijk de bouwmeesters O. Moerman (Poperinge) en J. Coomans (Ieper) betrokken bij de wederopbouw. Van de hand van eerst genoemde zijn onder meer pastorie, school met onderwijzerswoning en ouderlingentehuis; van laatst genoemde, de kerk en voormalig gemeentehuis. Bevrijd op 06.09.1944 door de Eerste Poolse Pantserdivisie; het bergstenen kapelletje op kruispunt Belle/Schomminkelstraat ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Czestochowa, herinnert aan deze gebeurtenis.

"Bloemendorp" aan toeristische "Heuvellandroute"; toenemend dagtoerisme onder meer aangelokt door 700 m lange kabelbaan, -in 1957 aangelegd tussen de Bane- en Vidaigneberg-, het miniatuur-golfterrein, de natuursportbaan, het openluchtzwembad en de ruitersschool. De bergstenen Lourdesgrot (1875) van wijlen pastoor Louis Nollet op de oostelijke top van Rodeberg is nog steeds een druk bezocht bedevaartsoord. Ook de zogenaamd "Lijstermolen" (Molendreef), bovenop de Baneberg, vormt een toeristische attraktie.

Kleine dorpskom aan kruising Loker- en Poperingestraat, met kerk in bocht van vermelde straten. Omringende lintbebouwing in de vorm van breedhuizen met bovenverdieping onder zadeldak, daterend van de wederopbouw; uitzondering hierop, 19de-eeuwse brouwerij met herberg, ten zuidwesten van kerk (Poperingestraat nummer 4-6). In de nabijheid, driehoekig pleintje gevormd door samenkomst Belleen Schomminkelstraat. Visuele begrenzing van "dorpsplein" gevormd door voormalig gemeentehuis. Situering van school en pastorie, ten oosten van dorpskom aan kruising van Kemmel-en Lokerstraat. Zogenaamd "Neerplaats", ten noorden, over de Fransebeek, aan kruispunt van Meers-, Poperinge- en Roodkruisstraat, met concentratie van herbergen als "'t Peenhof" en " 't Vinkenest", naast nieuwere bouw. Invalswegen, naar de dorpkom toe, afgezoomd met bomen, voornamelijk linden. Recente sociale verkaveling tussen Poperinge - en Meersstraat, ten noorden van dorpscentrum. Buiten de dorpskom, verspreide hoeven met losse bestanddelen en boerenhuis veelal aanleunend bij langgestrekt type, daterend uit de jaren 1920; enkele 18de-eeuwse kernen.

  • DIRIKEN P., Geogids Heuvelland, Toeristische-Recreatieve-Atlas van West-Vlaanderen, (St.-Truiden), (1988), p. 11-12.

Bron: DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kantons Mesen - Wervik - Zonnebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n3, Brussel - Turnhout.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bejaardentehuis

  • Omvat
    Blauwepoorthoeve

  • Omvat
    Brouwerij Cornblomme

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Café-restaurant Belvedère

  • Omvat
    Drie opgaande berken bij wegkruis

  • Omvat
    Eclectisch burgerhuis

  • Omvat
    Eclectisch burgerhuis

  • Omvat
    Gedegradeerde hulsthaag met knotessen

  • Omvat
    Gedenkmuur militaire en burgerlijke doden

  • Omvat
    Gekandelaarde linde als hoekboom

  • Omvat
    Gekandelaarde linde als welkomstboom

  • Omvat
    Gekandelaarde lindenrij bij pastorie

  • Omvat
    Gelegde es als restant uit vroegere haag

  • Omvat
    Gelegde meidoornhaag

  • Omvat
    Gemeentehuis van Westouter

  • Omvat
    Gemeenteschool en vroegere onderwijzerswoning

  • Omvat
    Gemengde haag

  • Omvat
    Gemengde haag als afsluiting

  • Omvat
    Gemengde haag als erfafscheiding

  • Omvat
    Gemengde haag als erfafsluiting

  • Omvat
    Gemengde haag met knotbomen als veekering

  • Omvat
    Gemengde haag met sporen van vlechtwerk

  • Omvat
    Gemengde haag op talud

  • Omvat
    Gemengde houtkant

  • Omvat
    Gemengde houtkant met knotessen op talud

  • Omvat
    Gemengde houtkant op talud

  • Omvat
    Gemengde houtkant op talud

  • Omvat
    Gemengde kaphaag met sporen van vlechtwerk

  • Omvat
    Gemengde knotbomenrij

  • Omvat
    Gemengde knotbomenrij

  • Omvat
    Gemengde knotbomenrij en restant van hulsthaag

  • Omvat
    Gemengde veekeringshaag met bomenrij

  • Omvat
    Geschoren ligusterhaag als erfafscheiding

  • Omvat
    Haag van zomerlinde als erfafsluiting

  • Omvat
    Herberg 't Buitenbeentje

  • Omvat
    Herberg In de Zwaan - Oud Gemeentehuis

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Neerhof

  • Omvat
    Hoevetje

  • Omvat
    Hotel Kosmos

  • Omvat
    Houtkant met opgaande bomen en knotbomen op talud

  • Omvat
    Houtkant met opgaande bomen op talud

  • Omvat
    Houtkant op talud

  • Omvat
    Houtkant van es op talud

  • Omvat
    Hulsthagen met gemengde houtkant op talud

  • Omvat
    Knothaagbeuk als hoekboom

  • Omvat
    Knotlinde als hoekboom

  • Omvat
    Knotlinde als welkomstboom

  • Omvat
    Knotpopulier als hoekboom

  • Omvat
    Knotpopulier als hoekboom

  • Omvat
    Knotpopulier als hoekboom

  • Omvat
    Knotpopulier als welkomstboom

  • Omvat
    Knotpopulieren bij veedrinkpoel

  • Omvat
    Knotpopulierenrij als erfafsluiting

  • Omvat
    Knotpopulierenrij als erfafsluiting

  • Omvat
    Knotwilg als hoekboom

  • Omvat
    Kolen- en graanhandel

  • Omvat
    Lijstermolen

  • Omvat
    Meidoornhaag als erfafsluiting

  • Omvat
    Meidoornhaag met vlechtwerk

  • Omvat
    Natuurlijk gevormde mispel

  • Omvat
    Ongeschoren meidoornhaag met sporen van vlechtwerk

  • Omvat
    Op enen (stam) gezette buxus

  • Omvat
    Op enen (stam) gezette meidoorn

  • Omvat
    Opgaande eik

  • Omvat
    Opgaande eik als hoekboom

  • Omvat
    Opgaande eik bij devotiegrot

  • Omvat
    Opgaande populier bij hoeve

  • Omvat
    Opgaande treurwilg als vredesboom

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Eligius

  • Omvat
    Pastorie Sint-Eligiusparochie

  • Omvat
    Schomminkelstraat

  • Omvat
    Sint-Godelievekapel

  • Omvat
    Solitaire knotes

  • Omvat
    Solitaire knothaagbeuk

  • Omvat
    Twee knotessen

  • Omvat
    Twee opgaande linden als welkomstbomen bij Hoeve Lindenhof

  • Omvat
    Verwilderde afsluitingshaag van hulst

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Omvat
    Wegkapel Onze-Lieve-Vrouw met opgaande linden

  • Omvat
    West-Vlaamse heuvels en omgeving

  • Omvat
    Westouter Churchyard & Extension

  • Omvat
    Westoutre British Cemetery

  • Omvat
    Wilgenhakhoutperceel

  • Omvat
    Wilgenkaphaag bij hopakker

  • Is deel van
    Heuvelland


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Westouter [online], https://id.erfgoed.net/themas/14162 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.