Geografisch thema

Veldkapellestraat

ID
12374
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12374

Beschrijving

Loopt van de Beverhoutsveldstraat naar de Beverhoutsstraat met een bijna recht straattracé. Straat gelegen in het Beverhoutsveld, een voormalig heidegebeid waar het vee gemeenschappelijk kon grazen. In het begin van de middeleeuwen stond er waarschijnlijk nog een bos dat vrij snel tot heidegebied evolueerde door overbegrazing. In het gebied komt nu nog steeds heidevegetatie voor. Tijdens de middeleeuwen waren hier talrijke veldvijvers aanwezig die nu verdwenen zijn. In sommige weilanden zijn cirkelvormige depressies aanwezig. Het is niet bekend of dit resten van veldvijvers zijn. Vanaf 1850 werd dit gebied op zeer systematische manier ontgonnen. Een rechtlijnig drevenpatroon deelde het gebied in grote blokken landbouwland op die op hun beurt nog eens onderverdeeld werden in gebruikpercelen. De dreven zijn nog zeer herkenbaar en goed bewaard gebleven. Oorspronkelijk waren de dreven afgezoomd met eiken maar gaandeweg zijn deze op het grondgebied Beernem vervangen door populieren. Enkel op het gedeelte dat aan de gemeente Oostkamp in erfpacht werd gegegeven bleven de eikendreven voortbestaan. Langs de percelen kwamen (en komen hier en daar nog) knotbomenrijen, houtkanten en dergelijke voor.

Op 3 mei 1382 vond op het Oedelemse deel van het Beverhoutsveld de "Slag van het Beverhoutsveld" plaats. De Slag kadert in de Gentse Opstand (1379-1395) waarbij de Gentenaren een opstand organiseerden tegen de Graaf van Vlaanderen die z'n verblijfsplaats hield in Brugge. De Bruggelingen, behalve de wevers, steunden deze opstand niet. Deze spanningen waren reeds langer aanwezig in het graafschap en waren eerder al geaccentueerd door een conflict omtrent de aanleg van de Nieuwe Leie: in 1379 hadden de Bruggelingen toestemming gekregen van Graaf Lodewijk van Male om een kanaal te graven tussen Brugge en de Leie te Deinze. Dit bevoordeelde echter enkel de Bruggelingen terwijl Gent z'n Leie-trafiek grotendeels afgesneden zag. Het kwam tot een conflict tussen beide steden waarbij de Gentse "Witte Kaproenen" de Brugse gravers aanvielen. Wanneer kort daarna de grafelijke baljuw te Gent werd vermoord brak de revolte echt uit. Na verschillende opeenvolgende fasen kwam het op het Beverhoutsveld tot een massaal treffen tussen de graafgezinde Bruggelingen en de opstandige Gentenaren onder leiding van Filips van Artevelde. De overwinning van de Gentenaren had grote gevolgen: ze leidde uiteindelijk tot de val van Brugge en kreeg in verschillende Franse, Hollandse en Brabantse steden navolging toen ook daar opstanden uitbraken.

In de 19de eeuw is er nog steeds een discussie over een mogelijke opdeling van het Beverhoutsveld. In 1881 registreert het kadaster de aanleg van de weg, genaamd de "Steenweg van Assebrouck naar Beernem". In 1884 vindt er een verzoeningsvergadering plaats met de burgemeesters van Oostkamp, Oedelem en Beernem, waarbij men laat weten dat men geen opdeling wil. In 1897 gaat de verdeling van het Vrijdom het Beverhoutsveld tussen de drie gemeentes Oedelem, Oostkamp en Beernem toch door. In 1902 beveelt de rechtbank van Eerste Aanleg van Brugge bij vonnis van 2 juli de verdeling van het Vrijdom het Beverhoutsveld. De verdeling zal geschieden in de volgende verhouding: Oedelem 8/13, Oostkamp 3/13 en Beernem 2/13.

De straat is deels opgevat als een dreef, enkel op de hoek met de Beverhoutstraat is bebouwing aanwezig namelijk de zogenaamde "Beverhoutsveldkapel" zie Beverhoutstraat. Tegenaan de Beverhoutsveldstraat verspreide bebouwing, waarvan de oudste reeds staan weergegeven op de kaart van Ferraris van 1770-1778. Op de kaart van Ferraris (1770-1778) is enkel bebouwing aan de oostzijde van de straat. De hoeve zogenaamd "den Valentijn", Veldkapellestraat nummer 9, is de laatste hoeve voor het onbebouwde Beverhoutsveld. Grote bouwactiviteiten onder meer in de jaren 1930. Vrij eenvoudige diephuizen van twee traveeën en twee bouwlagen afgewerkt met een punt- of trapgevel zie nummer 5 volgens het kadaster gebouwd in 1931 en nummer 6 volgens het kadaster gebouwd in 1935. Ook bestaande oudere woningen, reeds afgebeeld op het primitief kadasterplan van circa 1830, worden verbouwd in de jaren 1930 zie nummer 8 volgens het kadaster verbouwd in 1934.

  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN, 207: Mutatieschetsen, Oedelem, 1931/73, 1934/33, 1935/37.
  • COORNAERT M., RYCKAERT M., VANDERMAESEN M., De Witte Kaproenen. De Gentse Opstand (1379-1385) & De Geschiedenis van de Brugse Leie, Gent, 1979.
  • ZUTTERMAN H., Heemkundige wandelingen te Oedelem, in Bos en Beverveld, jaarboek 1972, p. 147.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Beverhoutsveldkapel

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Hoeve Den Valenthijn

  • Is deel van
    Oedelem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Veldkapellestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12374 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.