erfgoedobject

Art-nouveau-hoekhuis

bouwkundig element
ID
11200
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11200

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Art nouveau hoekhuis
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Art-nouveau-hoekhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis in art-nouveaustijl gebouwd in opdracht van de kolenhandelaar Alphonse De Boeck-Verhofstede, naar een ontwerp door de architect Jos. Bascourt uit 1907. Tot het bouwproject behoorde het aanpalende winkelhuis Groenstraat 2, dat minder gaaf bewaard is.

Het werk van Bascourt is zeer veelzijdig. In zijn beginperiode onderscheidde hij zich vooral door neorenaissance architectuur. Een aantal voorbeelden zijn bekend van de wijk Zurenborg. Onder druk van de opkomende art nouveau wordt hij gedwongen ook deze stijl in zijn werk toe te passen. Vanaf 1906 keert hij terug naar het neoclassicisme en de neorenaissance en verlaat hij de art nouveau. Zijn belangrijkste realisaties in art nouveau bevinden zich eveneens op Zurenborg. Daarbuiten moet nog het huis Laar 30 uit 1907 vermeld worden dat als zijn laatste werk in art nouveau in Antwerpen mag beschouwd worden.

De gevel rust op een arduinen plint en is verder in witte baksteen uitgevoerd, doorspekt met natuurstenen banden die in hun dispositie herinneren aan de baksteenpolychromie door Bascourt toegepast in 1898-99. De asymmetrie in de vensterdispositie heeft Bascourt hier tot een hoogtepunt kunnen opvoeren doordat in één en dezelfde, bovendien volkomen vlakke gevel, zowel de woonvertrekken (rechts) als het trappenhuis (midden) en de dienstvertrekken van de lagere hoektravee (links en onder een leien dak) gearticuleerd worden. De deur niet inbegrepen telt de gevel achttien ramen, die in niet minder dan elf verschillende vormen voorkomen. Deze ramen vormen een bloemlezing van al de vormen die Bascourt reeds eerder toepaste: de gelijkvloerse verdieping doet aan het gevelontwerp "architecture/sculpture" (een niet uitgevoerd ontwerp van 1900) denken, het grote bel-etage venster is omlijst met een sobere Florentijnse hoefijzerboog, de vensters links en boven zijn geënt op de kleine vensters van de "Papyrus-" en "Lotuswoningen" in Berchem, de deuromlijsting is in de karakteristieke vorm die Bascourt in zijn meer conventionele woningen toepaste, de drieledige vensterrij bovenaan gaat terug op "Boreas" in Berchem, terwijl de oculus ernaast teruggrijpt op de "Morgenster" in Berchem. Het is alsof de architect in deze optelling van zijn verschillende raamtypes voor het laatst terug blikt op zijn werk en nog even een samenvatting van zijn art-nouveaubijdrage wil geven. Het enige dat uit het gevelvlak uitsteekt zijn de art-nouveauvensterdorpels, de merkwaardige dorpel-borstwering onder het bel-etagevenster en de licht boogvormig uitkragende kroonlijst.

De gevelpolychromie en de omlijsting van het bel-etagevenster tonen reeds een zekere tendens naar een sobere classiciserende bouwtrant. Dit wordt helemaal doorgetrokken in de fries onder de kroonlijst die versierd is met een Lodewijk XVI-motief, een volkomen vreemd element in een art-nouveaugevel. Het is alsof Bascourt met deze laatste gevel een terugblik geeft op zijn art nouveau productie en aankondigt dat hij terug wil naar het classicisme zoals hij dat in zijn beginperiode beoefende.

Volgens de bouwplannen beantwoordt het burgerhuis aan de typologie van de bel-etagewoning die uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. De lage begane grond biedt ruimte aan een kantoor en de keuken, annex pomphuis en wc in de achterbouw. Een suite van salon en eetkamer met office in de achterbouw neemt de bel-etage in. De tweede en derde verdieping bestaan uit een voor- en achterkamer.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1399#4191 (8 juni 1907).

Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DA002375, Art nouveau woningen te Antwerpen.
Auteurs: Thiels, Nancy; Brenders, Francis
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Art-nouveau-hoekhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11200 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.