Geografisch thema

Schoorbakkestraat

ID
9156
URI
https://id.erfgoed.net/themas/9156

Beschrijving

Doorgangsweg vanaf het kruispunt Ten Bercle (kerkplein), Veurnestraat, Nieuwpoortstraat en Pervijzestraat naar het gehucht Schoorbakke en de gemeente Schore (Middelkerke).

In 1535 eerste vermelding van "de straete die loopt naar de backe van Pervijse". Dit betekent dat er ter hoogte van Schoorbakke reeds een overzet over de IJzer was. In 1745 wordt te Schoorbakke een (houten ?) brug over de IJzer gebouwd met de bedoeling om makkelijker troepen te laten passeren. In 1767 wordt een stenen brug over de IJzer gebouwd.
Eerste vermelding van de naam "Schoorbakkestraete" in 1775. In het eerste kwart van de 19de eeuw ontwikkelt Schoorbakke zich door de stenen brug over de IJzer tot een echt gehucht met 23 huizen in 1844. In 1826 komt een ophaalbrug het scheepvaartverkeer ten goede.

Schoorbakke ter hoogte van de westelijke bocht van de IJzer heeft steeds een belangrijke militaire rol gespeeld.
Vanaf 1583 leggen de Spaanse troepen langs de westoever van de IJzer een antipenetratielijn met kleine forten of 'redoutes' aan, dit om de systematische plundertochten vanuit de havenstad Oostende te verhinderen. In 1586 wordt ook ter hoogte van Schoorbakke een klein fort opgetrokken. De forten worden echter grotendeels geslecht na de inname van Oostende in 1604.
In 1696 wordt ter hoogte van Schoorbakke opnieuw een fort opgericht, nu als Spaans bruggenhoofd tegen de Fransen. De IJzer vormt nu immers de grens tussen de door Frankrijk bezette gebieden en de Spaanse gebieden.
In 1793 wordt de Schoorbakkebrug om strategische redenen door de Fransen in brand gestoken.

Bij het begin van de IJzerslag (18 oktober 1914) speelt de IJzer te Schoorbakke opnieuw een belangrijke militaire rol: het is één van de drie Belgische bruggenhoofden. Op 23 oktober bereiken de Duitsers Schoorbakke waarop het Belgische leger zich terugtrekt tot achter de toenmalige tweede linie. Een bronzen gedenkplaat op de recente Schoorbakkebrug herinnert hieraan: "VAN 16 TOT 24-10-14 WERD DEZE IJZEROEVER VERDEDIGD DOOR DE 3/23 LINIEREGT." (zelfde tekst in Frans).

Na de eerste Wereldoorlog kent Schoorbakke een bescheiden aandeel in het fronttoerisme, de namen van verdwenen herbergen "In den IJzer", "In de Schoorbakkebrug" en "In Volle Front" verwijzen naar de IJzerslag.

Het begin van de straat - in de dorpskom - wordt gekenmerkt door de Sint-Niklaas- en Sint-Katharinakerk (zie Schoorbakkestraat nummer 2/ Ten Bercle), en door aaneengesloten bebouwing van arbeidershuizen van één à anderhalve bouwlaag en door kleine burgerhuizen, heropgebouwd in de jaren 1920. Ook de pastorie (zie Schoorbakkestraat nummer 15) dateert van deze periode. Nummers 2-4-6: samenstel van arbeidershuizen van anderhalve bouwlaag, gebruik van gele baksteen voor banden en strekken, nummer 6 met bewaard houtwerk met T-indeling. Tevens een aantal panden van twee bouwlagen met voormalige handelsfunctie gekenmerkt door een poorttravee: nummer 10 met puilijst en lagere poorttravee, nummer 13, voormalige slagerij in verzorgde rode baksteenbouw, centrale poorttravee.

Even verderop, een meer verspreide maar toch nog dichte, losstaande, naar de straat gerichte bebouwing. Van belang zijn hier de voormalige rijkswachtkazerne van 1923 (zie Schoorbakkestraat nummers 23-25) en de pleinvormige uitbouw ter hoogte van het voormalige station (zie Schoorbakkestraat nummers 28-30). Nummer 26: burgerhuis van twee bouwlagen uit de jaren 1920 ter hoogte van het 'stationsplein', nu witgeschilderd, verbouwde begane grond. Nummers 35-37: burgerhuizen van twee bouwlagen, destijds met handels- of nijverheidsfunctie, zie het tussenliggend lager nutsgebouw met poort en laadvenster in tuitgevel.

Daarna landelijk gebied met verspreide hoevebouw en opnieuw een klein gehucht ter hoogte van de Karpelbrug over de Beverdijkvaart (zie Schoorbakkestraat nummer 51, voormalige herberg). Opnieuw dichtere bebouwing ter hoogte van de Schoorbakkebrug op het gehucht Schoorbakke, voornamelijk arbeidershuizen van anderhalve bouwlaag uit de jaren 1920: nummers 86-88, witgeschilderd samenstel onder pannen schilddak, nummer 84 in verzorgd baksteenmetselwerk met fries en doorgetrokken druiplijst.

  • BLEYAERT W., Pervijze tijdens de Tweede Wereldoorlog, Veurne, 2001, p. 16.
  • L' Yser et la Côte Belge, in de reeks Guides Illustrés Michelin des champs de bataille, Michelin & Cie, Clermont-Ferrand, 1920, p. 116.
  • www.geocities.com/pervijze

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. & SCHEIR O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Aan de Schoorbakkebrug hangt eveneens een gedenkplaat voor het 2/22 Linieregiment, gelijkaardig als dat van het 3/23 Linieregiment.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Belgische mitrailleurpost

  • Omvat
    Elektriciteitscabine

  • Omvat
    Gekoppelde burgerhuizen

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herenhuis en maalderij

  • Omvat
    Kapel slachtoffers beide wereldoorlogen

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Niklaas en Sint-Katharina

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Rijkswachtkazerne van 1923

  • Omvat
    Station Pervijze

  • Is deel van
    Pervijze


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schoorbakkestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/9156 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.