erfgoedobject

Hotel Van Nuffel

bouwkundig element
ID
10963
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10963

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hotel Van Nuffel
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Kardinaal Mercierlei met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Herenhuis in eclectische stijl gebouwd in opdracht van de heer Charles Van Nuffel, naar een ontwerp door de architecten Jean Baptiste en Emile Vereecken uit 1896. Het gebouw werd in 1978 aangekocht door de gemeente Berchem, die er als voorlopige behuizing de beroepsschool in onderbracht, en vervolgens de muziekacademie. Na de sloop van het oude Gemeentehuis van Berchem wegens de verbreding van de Grotesteenweg, was het gebouw van 1985 tot 2004 in gebruik als Districtshuis van Berchem. In 2005 volgde een verbouwing tot appartementen, met het aanpalende nummer 7.

Het hotel Van Nuffel behoort tot het latere oeuvre van Jean Baptiste Vereecken, die van 1893 tot 1906 met zijn zoon Emile geassocieerd was. Vanaf midden jaren 1860 bouwde hij een succesvolle carrière uit in dienst van de belangrijkste Antwerpse makelaars- en bankiersfamilies, zoals Havenith, Grisar, Pecher, Bunge, Meeûs, Kreglinger, Good en Nottebohm. Vader Vereecken ontwierp talrijke voorname herenhuizen op de meest prestigieuze locaties van Antwerpen en Berchem zoals het Stadspark en het Prins Albertpark, naast grote aantallen burgerhuizen in nieuwe wijken als het Zuid, onder meer ook voor eigen rekening. Daarbij bleef hij trouw aan een conventioneel eclecticisme van neoclassicistische inspiratie. Vanaf midden jaren 1890 evolueerde de architectuurproductie van het bureau Vereecken, mogelijk onder invloed van zoon Emile, naar het rijker geornamenteerde neorenaissance- of neobarokidioom dat ook het hotel Van Nuffel kenmerkt. Andere representatieve voorbeelden uit de beginjaren van de samenwerking tussen vader en zoon Vereecken zijn het hotel Vandevelde op de hoek van Louiza-Marialei en Rubenslei, hotel Pungs in de Beeldhouwersstraat, en het monumentale ensemble woon- en handelspanden in opdracht van Ernest Paul Grisar en Albert Kreglinger in de Leysstraat. Vanaf 1906 zette Emile Vereecken de praktijk in eigen naam tot midden jaren 1920 voort, met herenhuizen, bank- en kantoorgebouwen in beaux-artsstijl.

Met een gevelbreedte van vijf traveeën, omvat de imposante rijwoning twee bouwlagen onder een leien mansardedak. De lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van beschilderde witte natuursteen voor waterlijsten, speklagen, vensteromlijstingen en dakkapellen, op een plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst en asymmetrisch van opzet, legt de compositie de klemtoon op het brede poortrisaliet. Dit laatste wordt gemarkeerd door geblokte pilasters, een rondboogpoort met sluitsteen, een entablement en een balustrade ter hoogte van de eerste verdieping, en als bekroning een dakkapel met rondboogvenster, klauwstukken en gebroken fronton met bolornament. Verder is de opstand opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters op de begane grond en steekboogvensters op de bovenverdieping, in een geprofileerde en geblokte omlijsting met oren en neuten, op de verdieping met waterlijst en onderdorpel. Een klassiek hoofdgestel met een gekorniste houten kroonlijst op klossen en tandlijst, met consoles in het risaliet, vormt de gevelbeëindiging; geprofileerde en geblokte dakkappellen met driehoekig fronton. Van het houten schrijnwerk is enkel de bewerkte inkomdeur bewaard; smeedijzeren lantaarns en gietijzeren voetschraper.

In het bouwdossier ontbreken de plattegronden. Alleszins tot de verbouwing van 2005 was het interieur georganiseerd rond de indrukwekkende, centraal ingeplante traphal met een plafondschildering op doek, Ionische zuilen in marmerimitatie, deuromlijstingen met gebroken fronton, een marmeren mozaïekvloer, en een eiken trap met gebeeldhouwde trappaal. De neogotische glas-in-loodramen van het trapbordes naar ontwerp van Paul Wante (uitvoering J. Wouters), met voorstelling van Frederik de Merode en Sint-Willibrordus, zijn afkomstig uit het oude Gemeentehuis van Berchem. Salon met rijkelijke stucdecoratie; eetzaal met houten wandlambrisering in art-nouveaustijl, waarin de schouw met colonnetten, buffetkasten en spiegels geïntegreerd zijn.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1539#797 en 956#3162
  • BUYSENS J. s.d.: Districtshuis Berchem, s.l.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Kardinaal Mercierlei met omgeving


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hotel Van Nuffel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10963 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.