Geografisch thema

Zeedijk (Mariakerke)

ID
6906
URI
https://id.erfgoed.net/themas/6906

Beschrijving

(zie ook: Oostende, Albert I-promenade en Zeedijk)

De Zeedijk op grondgebied van Mariakerke begint bij de Parijsstraat en loopt door tot aan de grens met Middelkerke. Voor het ontstaan van de badplaats in de jaren 1880 bevond zich ten noorden van de driftweg langs de kust geen bebouwing. Eind jaren 1880 werd gestart met de bouw van de eerste hotels en vakantiehuizen in de duinen van Mariakerke. Dit gebeurde in het kader van de grootscheepse westelijke stadsuitbreiding van Oostende die onder impuls van Koning Leopold II was ontwikkeld. In de laatste jaren van de 19de eeuw komt het toerisme in Mariakerke snel op gang: in 1897 wordt het "Grand Hotel des Bains" gebouwd, een jaar later starten aan de linkerkant van het hotel de werken voor het "Hotel du Kursaal" en het "Hotel Quitmann". Tot dan toe was er geen accommodatie aanwezig op het strand. In het kader van het groeiende toerisme wordt in 1901-1902 Zeedijk aangelegd langs het strand van Mariakerke tot aan de Middelkerkse dijk, in aansluiting bij de dijk die in 1896 tussen Oostende en de Albertuswijk werd aangelegd.

De dijk volgt de kustlijn over de in het laatste kwart van de 19de eeuw genivelleerde duinen, en vertoont een uitstulping op de plaats van het vroegere Albertusfort, afgebroken in 1782, en een verbreding ter hoogte van de Namenstraat, het "Strandplein". De dijk bestaat uit een hoge bakstenen oever, afgeboord met een arduinen band waarop een leuning; nog grosso modo bewaard in oorspronkelijke aanleg. Eerste bebouwing van de dijk aan de oostkant, vanuit Oostende: rijbebouwing met eclectische stadsvilla's en belle-epoquehotels. De duinen naar Middelkerke toe zijn later bebouwd. Mariakerke is van bij de oorsprong gekend als kuuroord, bijvoorbeeld "Instituut Delcroix", gesticht in 1897 (zie nummer 286); de sanatoria worden ingeplant ten westen van de Diksmuidestraat. De Eerste Wereldoorlog betekent een voorlopige stop in de toeristische ontwikkeling. In het interbellum wordt opnieuw gebouwd op de dijk, op nog lege kavels. Een belangrijke evolutie is de democratisering van het toerisme. In plaats van vakantiehuizen en hotels worden steeds meer appartementsgebouwen van het type residentie gebouwd, zowel in modernistische vormgeving, als in meer historiserende, eclectische stijl, zie nummer 149, residentie "Palma". Nood aan hotels met democratischer prijzen, bijvoorbeeld "Hotel Alfa" van 1933 naar ontwerp van B. Christiaens (Oostende) en gedecoreerd door M. Boel (Oostende), beeldbepalend modernistisch gebouw op de hoek van de Dorpsstraat, in 1996 gesloopt. De opening in 1924 van de kuurinstelling "Hydro", een ontwerp van architect A. Dujardin (Oostende) op de hoek van de Diksmuidestraat, versterkt de faam van Mariakerke als kuuroord. De instelling wordt in 1948 uitgebreid door architect A.V. Fobert, en 1958 door architect M. Hosdaim (Charleroi). Inrichting van sanitaire installaties op de dijk, bijvoorbeeld gebouwtje met toiletten op de Albertushelling.

De impact van de Tweede Wereldoorlog is enorm. De zeedijk van Oostende wordt opgenomen in de Duitse Atlantikwall: er worden bunkers op de dijk gebouwd en tussen de bestaande bebouwing wordt een muur opgetrokken. Er is hele zware oorlogsschade voor de gebouwen op de Zeedijk, wat bij de grootschalige heropbouw na oorlog een totale kentering heeft mogelijk gemaakt. De oude, kleinschalige villa's en hotels worden bij de heropbouw vervangen door nieuwe hoge appartementsgebouwen. Doorbraak van appartement- en massatoerisme, gekenmerkt door een gesloten rij van grote, functionele appartementsgebouwen; in jaren 1950 en vroege 1960 nog met geïndividualiseerde vormgeving, bijvoorbeeld gesloopt appartementsgebouw ten oosten van de Albertushelling naar ontwerp van B. Christiaens (Oostende) van 1956. Architect M. Denève (Westende) is heel actief in de wederopbouw in de jaren 1950, met realisaties als onder meer de residenties "Formentor" (zie nummers 142-143), "Costa Brava" (zie nummers 139-141), "Puerto Christo" (zie nummers 153-154), "Waldorf", vaak voor dezelfde opdrachtgevers bijvoorbeeld Van Biervliet-Verfaillie en S.P.R.L. Pauwels en Vereecke.

Mariakerke groeit na de Tweede Wereldoorlog uit tot centrum van sociaal toerisme, met de katholieke inrichtingen "de Kinkhoorn" (zie nummer 330) van 1958-1959 en "Ravelingen" (open in 1972) en het socialistische vakantiecentrum "Zeezicht" van 1960, recent gesloopt (nummer 161). Vanaf jaren 1960 vervlakking van de vormgeving van appartementsgebouwen, bijvoorbeeld zogenaamd "Brighton" van de jaren 1960, met centrale erker vanaf tweede bouwlaag van glas en aluminium. Sinds jaren 1990 nieuw type appartementsgebouw met horeca en winkelfunctie op begane grond. Mariakerke verloor veel van haar faam bij de afbraak van het kuuroord "L'Hydro" in 1984.

  • Stadsarchief Oostende, Bouwdossiers, Oostende, 1948/90 (Uitbreiding langs Zeedijk aan L'Hydro door arch. Fobert), 1952/245 (bergplaats voor L'Hydro), 1958/195 (vergroting door M. Hosdaim (Charleroi); met hele mooie aquarel van het instituut).
  • Stadsarchief Oostende, Bouwdossiers, Oostende, 1956/231 (appartementsgebouw B. Christiaens)
  • DESCHACHT D., Straatnamen van Oostende van A tot Z, Oostende, 1998., p. 181.
  • CONSTANDT M., Bij het verdwijnen van drie toeristische complexen te Oostende, in Ostendiana, V, 1986, p. 171-176.
  • La Digue, Oostende, in Digue de Mer, 24, 1933, fol.

Bron: CALLAERT G., DELEPIERE A.-M., HOOFT E., KERRINCKX H. & VANNESTE P. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostende, Deel IA: Stad Oostende, Straten A-M, Deel IB: Stad Oostende, Straten N-Z en wijken Haven, Hazegras, Opex, Deel II: Deelgemeenten Mariakerke, Raversijde, Stene en Zandvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL6, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Kerrinckx, Hans; Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Appartementsgebouw

  • Omvat
    Appartementsgebouw Formentor

  • Omvat
    Appartementsgebouw Ibiza

  • Omvat
    Appartementsgebouw L'Orient Plazza

  • Omvat
    Appartementsgebouw Residentie Brighton

  • Omvat
    Appartementsgebouw Residentie Palma

  • Omvat
    Appartementsgebouwen Costa Brava en Puerto Christo

  • Omvat
    Appartementsgebouwen Residentie Vent de sable en Residentie Mercedes

  • Omvat
    Hotel restaurant Monopole

  • Omvat
    Instituut Delcroix, Belgisch Zee-Instituut voor orthopedie

  • Omvat
    Sanitaire installatie met toiletten

  • Omvat
    Vakantiecentrum De Kinkhoorn

  • Omvat
    Winkel- appartementsgebouwtje

  • Is deel van
    Mariakerke

  • Is gerelateerd aan
    Zeedijk (Oostende)

  • Is gerelateerd aan
    Zeedijk (Raversijde)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zeedijk (Mariakerke) [online], https://id.erfgoed.net/themas/6906 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.