erfgoedobject

Kerkhof rondom de Sint-Gertrudiskerk

bouwkundig element
ID
208829
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208829

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerkhof rondom de Sint-Gertrudiskerk toegankelijk via poort. Gedenk- en grafstenen tegen de kerkmuren.

De kerkhofpoort werd in 1922-1924 (archief Dienst der Verwoeste Gewesten) of in 1926 (volgens literatuur) gebouwd naar ontwerp van de Brugse architect Theo Raison, maar moest in 1970 plaats ruimen voor de verbreding van de weg naar Werken (Kortemark). In 1977 wordt de poort heropgebouwd in het kader van het "cultureel najaar 1977 van Bovekerke". Nieuw gebeeldhouwd wapen van Bovekerke door de Koekelaarse beeldhouwer Gerrit Germonpré. Gedenkplaatje met tekst: "HERBOUWD IN 1977 GASTON BULCKE JONG-WILLEMSFONDS". De wederopbouwplannen tonen ook een smallere toegang met tuitgevel ter hoogte van het kerkkoor. De kleine en de grote poort waren verbonden door een lage bakstenen muur, waarachter op de genoemde plannen leibomen zijn aangeduid (mogelijk leilinden, traditioneel voor een kerkomgeving). De grote poort sloot rechts direct aan bij de hoge muur van de pastorietuin. Mogelijk maakte het nog bewaarde kapelletje bij het kerkkoor ook deel uit van de kerkommuring.

Korfboogpoort gevat in een muur met kantelen, schild van Bovekerke.

Graven. Er waren op het kerkhof meer dan 60 Duitse militairen begraven, meestal omgekomen tussen 18 oktober een 22 november 1914 (Slag aan de IJzer en de gevechten om Diksmuide). De lichamen werden in 1931 ontgraven en overgebracht naar de Duitse verzamelbegraafplaats Praetbos in Vladslo (Diksmuide).

Ten noorden van de kerk ligt één Britse vliegenier begraven. Hij stierf op 15 september 1917. Wellicht werd hij hier oorspronkelijk begraven. Onlangs kon hij door allerlei deducties (Antoon Verbeke) geïdentificeerd worden als sergeant William Harold Roebuck.

Verder liggen er nog Belgen in de context van de Eerste Wereldoorlog begraven, verspreid over het kerkhof. Aan de linkerkant van de kerk: Jules Reynaert onder een heldenhuldezerkje en Marie Faes onder een burgerlijk graf. De Belgische militair Jules Reynaert was soldaat bij het tweede Karabiniers (°1894, Deulemont, Frankrijk). Hij overleed in het veldhospitaal Cabour te Adinkerke op 12 juni 1918 door ziekte, 18 dagen na zijn opname daar. Hij werd oorspronkelijk begraven op de militaire begraafplaats van De Panne. Het heldenhuldezerkje kwam vermoedelijk mee van De Panne bij de herbegraving te Bovekerke. De Bovekerkse Marie Faes-Demaeght (°1878) overleed op 31 oktober 1914 "tengevolge van de verschrikkingen van den oorlog" (opgenomen bij de inventarisatie van de oorlogsrelicten in de Westhoek in 2002-2006, niet duidelijk of het zerkje nog aanwezig is in 2008). Bij de ingang van de kerk staat tevens de gedenkzuil voor militaire en burgerlijke doden van beide wereldoorlogen.

Grafmonumenten van circa 1850 tot heden. Enkele grafmonumenten werden door het gemeentebestuur verplaatst naar de zuidelijke oksel van transept en schip, en gerestaureerd (circa 2000). Het grafmonument voor Petrus-Josephus Van Acker is een ijzeren kruis, op blauwhardstenen voet met gietijzeren plaat met tekst: "SIEUR PETRUS JOSEPHUS VANACKER/ LANDBOUWER EN OUD BURGEMEESTER VAN DE GEMEENTE BOVEKERKE/ ALHIER OVERLEDEN 31 MAERT 1850 OUD 89 JAEREN (…)".

Neogotische, blauwhardstenen 'gedenkzuil' voor Albert Van Acker met inscriptie: "EEUWIGDURENDE GEDENKZUIL DER STOFFELYKE OVERBLYFSELEN VAN MYNHEER ALBERT VAN ACKER JONGMAN/ ZOON VAN PIETER JOSEPHUS EN FRANCISCA VAN MULDER/ ALHIER GEBOREN DEN 23 AUGUSTY 1815 EN ALHIER OVERLEDEN DEN 21 JULY 1865 OUD 52 JAEREN/ BINST DE LAETSTE ELF JAEREN ZYNS LEVENS ALS BURGEMEESTER DER GEMEENTE VAN BOVEKERKE WAS HY DE WARE VADER ZYNER MEDEBURGERS/ BRAGT VEEL BY TOT HET LEGGEN VAN DEN STEENWEG/ BEGIFTIGDE OOK DEZE PAROCHIEKERK/ MET EENEN IN HOUT GESNEDEN HOOGALTAER/ VAN EEN IEDER ZEER GEACHT, ZAL ZYNE GEHEUGENIS IN ZEGENING BLYVEN/ R.I.P." Met de steenweg wordt de huidige Vladslostraat bedoeld.

Blauwhardstenen gedenkzuil voor Ambrosius Vandewalle (1828-1865). Eveneens grafmonument voor de zusters van Maria (midden 20ste eeuw). Grafplaten ingewerkt in de muur van de kerk: witstenen grafplaat voor Silvie Veryser (1834-1870) en P. Vanallemeersch (1832-1908) en hun kinderen; blauwhardstenen grafplaat voor Karel Hostek(indt?), kruisbekroning.

Herdenkingsmonument voor priester Emanuel De Clerck in de voet van de calvarie tegen de zuidbeuk (zie beschrijving van de kerk).

Ook elders op het kerkhof waardevolle grafmonumenten in blauwe hardsteen: 19de-eeuwse grafmonumenten met kruisbekroning, onder meer boomstamimitatie, art-decogetinte grafmonumenten uit het interbellum. Gietijzeren kruisen, onder meer dat van Karel Pollet (geen data op het eveneens gietijzeren naamplaatje). Eveneens enkele kruisen met veelkleurige granito-inleg (glasstukjes), uit de jaren 1920.

Ten zuiden op het kerkhof, calvarie: kruis op rotsimitatie met buxushaag, witgeschilderd ijzeren(?) Christusbeeld, geflankeerd door dito beelden van Maria en Johannes de Doper. Beschaduwd door treures.

  • Algemeen Rijksarchief Brussel, Dienst der Verwoeste Gewesten, dossiers nr. 3095.
  • Inventarisatie van Relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, 2002-2006).
  • Informatie verkregen van Marc Dewilde.
  • NOTEBAERT A., NEUMANN C. e.a. 1986: Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, dossier nr. 3095.
  • SEYS R. 2000: Bovekerke. Merkwaardige grafmonumenten, Spaenhiers. Jaarboek, 8, 17-25.
  • SEYS R. 1977: De glorie van Bovekerke, Koekelare.
  • VERBEKE A. 2007: Het mysterie op de Duitse begraafplaats 1914-1918 in Bovekerke, Spaenhiers. Jaarboek, 15, 7-19.

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Kapel

  • Is gerelateerd aan
    Parochiekerk Sint-Gertrudis

  • Is deel van
    Bovekerkestraat (Bovekerke)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkhof rondom de Sint-Gertrudiskerk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208829 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.