Beschrijving
De bescherming als monument omvat de houten windmolen Cyriel Buysse met inbegrip van de restanten van de waterpomp, alsook de resterende teerling van de staakmolen uit 1592.
Waarden
De houten windmolen Cyriel Buysse met inbegrip van de restanten van de waterpomp, alsook de resterende teerling van de staakmolen uit 1592, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde, industrieel-archeologische waarde
als zeldzaam voorbeeld van een houten windmolen (staakmolen) die op halve grootte en op typologisch realistische wijze in 1922 als graan- en pompgemaal werd opgericht ter vervanging van een oudere in 1592 op ongeveer dezelfde plaats opgerichte staakmolen die in 1918 - tijdens de laatste dagen van de Eerste Wereldoorlog - vernield werd. Deze molen werd gebouwd in opdracht van de bekende Vlaamse auteur Cyriel Buysse ter vervanging van de voor hem emotioneel belangrijke oude molen die dan ook geregeld het voorwerp uitmaakte van zijn literaire teksten.
Deze molen bezit naast zijn afmetingen op halve schaal, ook nog volgende specifieke kenmerken: de doorboorde staak en de doorgaande ijzeren spil met het gietijzeren conische kamwieltje, de aanwezigheid van een steenkoppel op een houten platform achteraan rechts op de meelzolder, met graan- en meelbak en de lichtvlegel dwarsrichting van het molenkot, de door C. Buysse op de steenbalk geschilderde tekst: 'De molen van Deurle heeft eeuwen bestaan/de molen van Deurle moet blijven bestaan'.
De gemetste teerling van de staakmolen uit 1592 is het enige restant dat als materiƫle getuige nog verwijst naar het bestaan van deze molen tot 1918.