Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskom Ename

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
8766
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8766

Besluiten

Geografisch pakket Ename
definitieve beschermingsbesluiten: 08-03-1995  ID: 2819

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De dorpskom van Ename is beschermd als dorpsgezicht. De gevels die zich op de grens van de afbakening bevinden en waarvan de rest van het gebouw buiten de afbakening ligt, maken in dit geval geen deel uit van de bescherming.



Waarden

De dorpskom van Ename, gevormd door een gedeelte van de Martijn van Torhoutstraat, Abdijstraat met Abdijsteeg, Sint-Salvatorsstraat, Enameplein, Beaucarnestraat, Lijnwaadmarkt, Zwijndries, Paardemarktstraat en Wallestraat, is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde


als zuid-oostelijke uitbreiding van de vroegmiddeleeuwse handelsnederzetting met haven en vesting en latere abdij;
van de twee assen langs dewelke de dorpskern zich heeft ontwikkeld, met de twee met bomen beplante "markten" (Enameplein-Beaucarnestraat, Lijnwaadmarkt), waar zich twee dorpspompen, een schandpaal en een marktkruis bevinden en waarrond zich een hoofdzakelijk kleinschalige bebouwing heeft ontwikkeld;
van het gedeelte van de Zwijndries dat op de op de Lijnwaadmarkt uitgeeft, alsook van de Paardemarktstraat, beide vrij nauwe straatjes met gebogen verloop en gekenmerkt door kleinschalige bebouwing;
van de karakteristieke 18de- en 19de-eeuwse dorpsbebouwing van één of anderhalve bouwlaag, met witgekalkte, bepleisterde of gecementeerde gevels en pannenzadeldaken, alsook van de meer prestigieuze woningen van het stedelijk type, gekenmerkt door twee bouwlagen en gepleisterde gevels waarvan een aantal met rococo-stijlelementen zijn versierd;
van de binnen het dorpsgezicht gelegen straten en pleinen met hun karakteristieke beplanting, pleinmeubilair en bebouwing, dit alles een intrinsieke waarde vertegenwoordigend, die bestanddelen omvat die bijdragen tot het vormen van een totaalbeeld van het optisch leefmilieu en die niet afzonderlijk mogen veranderd worden, indien het geheel zijn typisch karakter wil bewaren.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskom Ename

Abdijsteeg, Abdijstraat, Beaucarnestraat, Enameplein, Lijnwaadmarkt, Lotharingenstraat, Martijn van Torhoutstraat, Paardemarktstraat, Sint-Laurentiusstraat, Sint-Salvatorsstraat, Wallestraat, Zwijndries (Oudenaarde)
De dorpskom van Ename ontwikkelde zich als zuidoostelijke uitbreiding van de vroegmiddeleeuwse handelsnederzetting met haven en door toedoen van de latere abdij.

Is de omvattende bescherming van

Arbeiderswoning

Abdijsteeg 1-2 (Oudenaarde)
Ondiepe gewitte bakstenen arbeiderswoning van twee bouwlagen en vier traveeën, onder zadeldak, uit de 19de eeuw. Gesloten straatgevel enkel voorzien van rechthoekige deuropening met sporen links van een gedichte boog.


Arbeiderswoning

Abdijsteeg 4 (Oudenaarde)
Arbeiderswoning van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw; links palend aan de druivenserre van het Huis Beaucarne.


Archeologisch park van Ename

Sint-Salvatorsstraat (Oudenaarde)
Archeologisch park van Ename - Stichting De Boever Opgravingsterrein van circa 11 hectare begrensd ten westen door de rechter oever van de gekanaliseerde Schelde, ten noorden door de Lotharingenstraat, ten oosten door landbouwgronden palend aan de muur van de vroegere abdijtuin die tevens de achterzijde van de bebouwde percelen aan de westkant van de Abdijstraat begrenst, ten zuiden door de Sint-Salvatorsstraat en het tracé van een gedempte Schelde-meander.


Burgerhuis

Abdijstraat 13 (Oudenaarde)
19de-eeuws burgerhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met beperkte interieurelementen wijzend op de in oorsprong oudere kern van twee samengevoegde woningen. Ingekorte kwartronde serre achterin de tuin. Rechts kleine zijdelingse aanbouw met vroegere paardenstal.


Burgerhuis

Abdijstraat 15 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van twee bouwlagen en zes traveeën onder zadeldak met midden 19de-eeuwse voorgevel waarachter nu voornamelijk een recente nieuwbouw schuilgaat.


Burgerhuis

Abdijstraat 33 (Oudenaarde)
Huis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw, met oudere kern minstens uit laat-18de eeuw. Beraapte lijstgevel op hardstenen plint. Tussen de twee voorste bovenkamers bewaarde gepolychromeerde huiskapel.


Burgerhuis

Abdijstraat 36 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met art-decogetinte voorgevel van circa 1930. Voortuintje met laag ijzeren hek aan gemetste pijlers en omheining met ijzeren leuningen op gemetste basis.


Burgerhuis

Enameplein 14 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, oudere 18de-eeuwse kern van één bouwlaag, aangepast en verhoogd met bovenverdieping waarschijnlijk in tweede helft 19de eeuw. Achterbouwen met stallen en geïncorporeerde bakoven. Achterliggende tuin met toegangshek tussen gemetste vierkante hekpijlers bekroond door hardstenen dekplaat en dito ornament.


Café Au repos des voyageurs

Paardemarktstraat 35 (Oudenaarde)
Dorpswoning van anderhalve bouwlaag en zes traveeën waarvan de derde een afgeschuinde hoektravee vormt, onder pannen zadeldaken. Geelgeschilderde gecementeerde lijstgevel met schijnvoegen op plint in imitatie-rustica en voorzien van jaarankers 1899 verwijzend naar het bouwjaar.


Dorpswoning

Abdijstraat 38 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van vijf traveeën en anderhalve bouwlaag, onder zadeldak, uit de eerste helft van de 19de eeuw. Bepleisterde en grijsgeschilderde lijstgevel op donkergrijze plint en met rondboogvormige muuropeningen. Gewitte bakstenen achtergevel met haakse aanbouwen.


Dorpswoning

Beaucarnestraat 13 (Oudenaarde)
Overblijvend gedeelte van een landelijke dorpswoning, waarschijnlijk van een vroegere herberg of hofstede. Breedhuis van aanvankelijk acht en heden nog vier traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, uit 18de eeuw.


Dorpswoning

Enameplein 8, 8B (Oudenaarde)
Vroeger dubbelhuis van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, in kern uit 18de eeuw, aangepast midden 19de eeuw en in de jaren 1960 omgevormd tot tweegezinswoning met wijziging van de vensters en toevoeging van winkelpui.


Dorpswoning

Enameplein 12 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van één bouwlaag en vijf traveeën onder zadeldak, wellicht uit 18de eeuw met een in de 19de eeuw licht aangepaste voorgevel. Centrale deurtravee gemarkeerd door houten dakkapel met spiegelboogvormig houten zolderluik onder overstekend driehoekig fronton met pronknaald.


Dorpswoning

Enameplein 16 (Oudenaarde)
Voorheen woning van hetzelfde type als nummer 12, eind de jaren 1950 gemoderniseerd. Bewaarde 18de-eeuwse kern, namelijk tonvormig overwelfde kelder onder bewaard niveau van vroegere opkamer.


Dorpswoning

Paardemarktstraat 24 (Oudenaarde)
Rijhuis van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak, vroeger een geheel vormend met een bijgebouw van de voormalige hoeve Wallestraat nummer 161; in kern mogelijk uit de 18de eeuw, doch daarvan afgesplitst en omgevormd tot woning in de tweede helft van de 19de eeuw.


Dorpswoning

Paardemarktstraat 59 (Oudenaarde)
Dorpswoning van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak, uit begin 20ste eeuw. Verankerde en licht grijsgeschilderde bakstenen lijstgevel met segmentboogvormige muuropeningen.


Ensemble van dorpswoningen

Lijnwaadmarkt 22-28 (Oudenaarde)
Ensemble van dorpswoningen van anderhalve bouwlaag in eenheidsbebouwing, respectievelijk drie dubbelhuisjes van drie traveeën en één enkel van twee traveeën, onder mank zadeldak, waarschijnlijk opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw en aangepast circa 1900. Verankerde en witgeschilderde gecementeerde lijstgevel met schijnvoegen en grijsgeschilderde plint.


Ensemble van twee burgerhuizen

Abdijstraat 32-34 (Oudenaarde)
Huis van twee bouwlagen en zeven traveeën onder zadeldak, deels opklimmend tot de tweede helft van de 18de eeuw met aanpassingen uit uit de eerste helft van de 19de eeuw en wijzigingen uit de eerste helft van de 20ste eeuw, onder meer gevelcementering en verbouwing van twee traveeën tot winkelpui.


Gekandelaarde platanenrijen Enameplein

Enameplein (Oudenaarde)
Het Enameplein is beplant met twee rijen gekandelaarde platanen. Op het moment van de inventarisatie stonden er nog 25 exemplaren en was er een boom verdwenen. De bomen zijn op uniforme wijze gesnoeid en worden om de vijf jaar gekandelaard. Deze lijnaanplantingen geven het plein een voornaam en monumentaal karakter. Deze beplanting vormt een geheel met de gekandelaarde platanenrijen op de Lijnwaadmarkt.


Gekandelaarde platanenrijen Lijnwaadmarkt

Lijnwaadmarkt (Oudenaarde)
De Lijnwaadmarkt is beplant met twee rijen gekandelaarde platanen. Op het moment van de inventarisatie stonden er 14 exemplaren. De bomen zijn op uniforme wijze gesnoeid en worden om de vijf jaar gekandelaard. Deze lijnaanplantingen geven het plein een voornaam en monumentaal karakter. Deze beplanting vormt een geheel met de gekandelaarde platanenrijen op het Enameplein.


Gemeenteschool

Beaucarnestraat 17 (Oudenaarde)
Bestaande gemeenteschool van één bouwlaag en vijf traveeën waarschijnlijk gebouwd circa 1900, in 1938 na sloping van de voorgevel aangepast en verhoogd naar ontwerp van architect G. Decordier van 1937. Hoog bakstenen schoolgebouw van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Achterin op de speelplaats, vroegere bewaarklas gebouwd naar ontwerp van architect G. Decordier van 1929. Gebouw van één verdieping en drie traveeën onder zadeldak tussen zijtrapgevels.


Herberg Het Stadhuis

Martijn van Torhoutstraat 184-186 (Oudenaarde)
Voormalig café en vroeger gemeentehuis, vermeld in 1789. Zou opgericht zijn op de plaats waar voorheen de vierschaar gevestigd was. Breedhuis van aanvankelijk negen traveeën en één bouwlaag, heden twee rijhuizen van respectievelijk vijf en twee traveeën onder zadeldak (pannen, nok parallel met de straat), waarschijnlijk uit de tweede helft van de 18de eeuw.


Herenhuis Beaucarne met tuin en druivenserre

Beaucarnestraat 9 (Oudenaarde)
Deels in kern opklimmend tot een woning uit de eerste helft van de 18de eeuw, in 1751 door J. Beaucarne verbouwd en circa 1800 uitgebreid. Woning van twee bouwlagen en elf traveeën onder zadeldak met rond de binnenplaats bijgebouwen uit de eerste helft van de 19de eeuw, waaronder een koetshuis. Diepe tuin met tuinpaviljoen en bomen die teruggaan tot de 18de eeuw. Met de achtergevel aan de Abdijsteeg palende druivenserre met 18de-eeuwse druivelaars, in de jaren 1770 opgericht als oranjerie of wintertuin.


Herenhuis in rococostijl

Abdijstraat 17-19 (Oudenaarde)
Herenhuis van twee bouwlagen en zeven traveeën uit de eerste helft of midden 18de eeuw; gesplitst in een woning van vier traveeën met pannen zadeldak en een woning van drie traveeën met leien zadeldak. Koetspoort in rechter travee gevat in golvende gebogen omlijsting met opvallende schelpvormige sluitsteen tussen festoenen onder een gebogen kroonlijst.


Hofstede en herberg de Swane

Wallestraat 161 (Oudenaarde)
Voormalige hofstede en herberg, reeds vermeld in 1538 en voorkomend op de kaart van J. Bale van 1661-63. Vroeger grotere hoeve van het semigesloten type, in de tweede helft van de 19de eeuw gereduceerd tot een L-vormig gebouwencomplex. Lange boerenwoning van zes traveeën onder hoog pannen zadeldak, heden met 19de-eeuws uitzicht doch oudere kern.


Huis Beernaert

Lijnwaadmarkt 20 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van twee bouwlagen en aanvankelijk zeven traveeën, heden vijf, onder schilddak met dakkapel, uit begin 19de eeuw. Links aanpalende voormalige landelijke industriële aanbouw van zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, uit de eerste helft tot midden 19de eeuw met overwelfde kelder, mogelijke rest van oudere constructie. Lager en haaks aangebouwd voormalig koetshuis van vier traveeën onder pannen zadeldak, uit het derde kwart van de 19de eeuw.


Industrieel gebouw

Lijnwaadmarkt 34 (Oudenaarde)
Voormalig landelijk industrieel gebouw, vroeger horend bij een brouwerij en azijnfabriek, aldus vermeld op kaart van P. Vander Maelen uit midden 19de eeuw. Vrijstaand huis van vier traveeën en één bouwlaag op souterrain, onder zadeldak, waarschijnlijk uit de tweede helft van de 19de eeuw - aanpassing van oudere kern.


Kasseiweg Beaucarnestraat

Beaucarnestraat (Oudenaarde)
Deze kasseiweg getuigt van een bepaalde, uiterst belangrijke en langdurige fase in de evolutie van infrastructuurwerken in casu de wegenbouw.


Klooster van de zusters van barmhartigheid

Martijn van Torhoutstraat 190-194 (Oudenaarde)
In 1889 betrokken zusters van barmhartigheid, afkomstig van het moederhuis van de congregatie te Ronse, het herenhuis (nummer 190) geschonken door de juffrouwen Schautheer en richtten er een klooster met school in. In de loop van de eerste helft van de 20ste eeuw werden nieuwe schoolgebouwen opgericht ter vervanging van de verworven beluikhuizen en landgebouwen op de rechtse aanpalende percelen (nummers 192-194). Toevoeging van nieuwe schoolgebouwen achter de bestaande in 1993-94 naar ontwerp van architectenbureau Merchie-Delobelle.


Magnolia tuin Beaucarne

Beaucarnestraat 9 (Oudenaarde)
De omvangrijke magnolia staat in het noorden van de tuin van huis Beaucarne, voor de wintertuin. De magnolia is representatief voor het plantenassortiment uit de 18de en 19de eeuw.


Marktkruis

Enameplein (Oudenaarde)
Marktkruis ter hoogte van de kerkhofingang en pastorie tussen het groot en klein grasveld van het plein. Hardstenen kruis met zware achtzijdige sokkel vooraan met jaartal 1778, op twee achtzijdige voetplaten. Kruis zelf uit 19de eeuw met stralenkrans en decoratieve beëindiging van de kruisarmen.


Moerascipres tuin Beaucarne

Beaucarnestraat 9 (Oudenaarde)
De omvangrijke en beeldbepalende moerascipres staat op het einde van de binnenkoer, op de overgang naar de dieper gelegen tuin. De oude boom dateert wellicht uit de tweede helft van de 18de eeuw.


Onderwijzerswoning

Beaucarnestraat 15 (Oudenaarde)
Kern van één bouwlaag en vier traveeën uit 18de eeuw, oorspronkelijk één geheel met nummer 13; in 1928 werd de onderwijzerswoning gedeeltelijk gesloopt en herbouwd tot nieuwe onderwijzerswoning met bovenverdieping, naar ontwerp van architect G. Decordier van 1927.


Openbare pomp

Lijnwaadmarkt (Oudenaarde)
Op de Lijnwaadmarkt staat een ouderwetse openbare pomp in gietijzer uit de 19de eeuw. Het klein monument vormt een beeld- en karakterbepalend accent.


Openbare pomp

Enameplein (Oudenaarde)
Openbare pomp, ongeveer midden het grasveld van het Enameplein. Achtzijdig hardstenen armpompomhulsel met piramidale bekroning en bolornament.


Parochiekerk Sint-Laurentius

Enameplein (Oudenaarde)
Eén van de twee kerken in de pre-stedelijke nederzetting Ename gebouwd onder de laatste Ottoonse vorst van het Duitse keizerrijk. Na de inlijving van Ename in 1047 bij het graafschap Vlaanderen geëvolueerd tot dorpskerk. Heden één van de gaafst bewaarde vroegromaanse kerken van ons land, te dateren circa 1000 en tot op heden gerekend tot de Maaslandse stijl, gebouwd naar Ottoonse traditie. Sfeervol beboomd en met gras begroeid oud kerkhof met omlopend pad. Kerkhofingang tussen lage gemetste vierkante bakstenen pijlers met spiegeldecoratie.


Pastorie Sint-Laurentiusparochie met tuin

Enameplein 18 (Oudenaarde)
Dubbelhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, in oorsprong mogelijk opklimmend tot eind 17de eeuw; volgens E. Beaucarne door Charles de Colins d'Heetvelde, abt van de Sint-Salvatorsabdij herbouwd en verhoogd met een verdieping, wellicht in 1768. Huidige pastorie zijdelings palend aan de straat en met omhaagd voortuintje vooruitspringend op het kerkhof. Achterliggende beboomde pastorietuin aan Enameplein afgesloten door gewitte bakstenen muur.


Schandpaal

Enameplein (Oudenaarde)
Schandpaal, vroeger opgesteld aan de grenslijn van de steenweg Aalst-Oudenaarde en het Enameplein en omringd door hekwerk, nu een weinig achteruit midden een plantsoentje. Vermoedelijk laat-18de-eeuwse schandpaal van hardsteen met vrij hoge, achtzijdige schacht op dito sokkel; eindigend op vierkante dekplaat met bolbekroning.


Trompetboom tuin Beaucarne

Beaucarnestraat 9 (Oudenaarde)
De omvangrijke trompetboom staat in het midden van de landschappelijke tuin. De oude boom dateert wellicht uit de tweede helft van de 18de eeuw.


Twee arbeiderswoningen

Sint-Laurentiusstraat 1-3 (Oudenaarde)
Twee gelijkaardige aaneenpalende bakstenen arbeiderswoningen van twee traveeën en anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldak, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.


Twee dorpswoningen

Lijnwaadmarkt 30-32 (Oudenaarde)
Aaneenpalende enkelhuizen van respectievelijk twee en drie traveeën en twee bouwlagen onder twee parallelle zadeldaken, uit vierde kwart 19de eeuw.


Watermolen Abdijmolen

Sint-Salvatorsstraat 5 (Oudenaarde)
Achterin staand vrij hoog rechthoekig bakstenen gebouwtje van twee traveeën diep, onder zadeldak, voorheen horend bij de Sint-Salvatorsabdij. jKorenwatermolen, opgericht vermoedelijk in de jaren 1870, partieel verscholen achter elektriciteitscabine van circa 1925. Resten van achter aangebouwd L-vormig bakstenen landelijk bedrijfsgebouw uit de tweede helft van de 19de eeuw, vroeger onderdeel van de grote hoeve met brouwerij, stokerij en maalderij.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Dorpskern Ename met archeologische site en Bos t’Ename

Ename, Mater, Oudenaarde, Welden (Oudenaarde)
De ankerplaats ligt ten oosten van Ename (Oudenaarde) en ten westen van Volkegem (Oudenaarde). Bos t'Ename bevindt zich voor één vierde in de brede geul van het laagterras van de Scheldevallei en voor drie vierden bekleedt het bos de steile valleiwand, inclusief het talud bovenaan. Tussen Ename en het bos ligt de Riedekensbeek, parallel aan de Scheldesteilwand.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.