Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskern Overijse

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
864
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/864

Besluiten

Isque-kasteel, maalderij De Vuurmolen en omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 16-10-1980  ID: 1528

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De dorpskern van Overijse is beschermd als dorpsgezicht. De gevels op de grens van de afbakening (Heuvelstraat) maken deel uit van de bescherming.



Waarden

De Dorpskom van Overijse is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

-


Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskern Overijse

Begijnhof, Begijnhofplein, Brusselsesteenweg, Fezelarenstraat, Gebr. Danhieuxstraat, Heuvelstraat, J. Bt. Dekeyserstraat, Just. Lipsiusplein, Kardaan, Leegheid, Maurits Coomansstraat, Nestor Rowiesstraat, P.I. Taymansstraat, Pastoriestraat, Solheide, Stationsstraat, Waversesteenweg (Overijse)
De dorpskern van Overijse wordt bepaald door het centrale en sterk hellende Just. Lipsiusplein met de Sint-Martinuskerk, ten noorden op de helling ligt het historische Justus Lipsiushuis met tuin, ten zuiden van het plein sluit de bebouwing langs de Waversesteenweg aan bij het centrumplein met hierachter enkele oude steegjes en voormalige brouwerijen. Beeldbepalend voor het centrum van Overijse zijn de woonhuizen met oudere kern en de vele gecementeerde gevels, dit bepaalt ook het beeld van de Heuvelstraat. Aansluitend ten zuidwesten van het centrum bepalen de begijnhofkapel, als restant van het voormalige begijnhof, de vuurmolen en een oude brouwerij het uitzicht. Ten oosten sluit het kasteeldomein Isque van de plaatselijke heren aan bij het historische centrum waarvan de IJse de zuidelijke grens vormt.

Is de omvattende bescherming van

Beeld Justius Lipsius

Just. Lipsiusplein (Overijse)
Borstbeeld van Justus Lipsius naar ontwerp van Edouard François Marchant, geplaatst op een hoge hardstenen sokkel naar ontwerp van architect Joseph Jonas Dumont, inhuldiging op 28 juni 1853.


Begijnenhuisje

Begijnhof (Overijse)
Ten zuidoosten van de begijnhofkapel, en iets op de helling ingeplant, éénlaags huisje van acht ongelijke traveeën, afgedekt met een zadeldak (pannen); oudere kern verstopt achter een beraapte gevelbepleistering die nog de ankercijfers 2 en 8 laat zien.


Begijnhofkapel

Begijnhof (Overijse)
De begijnhofkapel in bak- en zandsteen, gelegen ten zuiden van de dorpskern van Overijse naast de Vuurmolen, is het enige wat rest, naast een bron, van het oude begijnhof van Overijse.


Brasserie du Béguinage

J. Bt. Dekeyserstraat 24 (Overijse)
Brouwerij uit de tweede helft van de 19de eeuw, opgericht als "Brasserie du Béguinage", later deel van brouwerij De Page. De installaties werden verwijderd, maar de verschillende fases van het brouwproces zijn nog afleesbaar in zowel het interieur als het exterieur.


Brouwerij Lootvoet

Waversesteenweg 62, 62A (Overijse)
Eclectische brouwerswoning uit begin 20ste eeuw met erachter gelegen 19de-eeuwse brouwerijgebouwen, aangepast in de eerste helft van de 20ste eeuw. De woning aan de straat is zeer decoratief uitgewerkt met verschillende soorten steen en met sgraffitopanelen. De brouwerijgebouwen liggen gegroepeerd rond een binnenplaats ten zuidoosten van het dorpscentrum en ten noorden tegen de IJse. De brouwerij werd tijdens het interbellum gekocht door de familie Lootvoet die er bekend werd door het brouwen van Leffe.


Burgerhuis

Just. Lipsiusplein 13 (Overijse)
Ruim burgerhuis met oudere kern dat mee het uitzicht bepaalt van het Just. Lipsiusplein dat gekenmerkt wordt door dorps- en burgerhuizen met oudere kernen en gecementeerde gevels uit de 19de en begin 20ste eeuw.


Burgerhuis

Just. Lipsiusplein 3-4 (Overijse)
Rijhuis met twee bouwlagen van vier traveeën onder zadeldak met verbouwde begane grond, kern uit de 17de-18de eeuw doch aangepast.


Burgerhuis

Heuvelstraat 2-4 (Overijse)
Burgerhuis met beraapte gevel, vier traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak met rechts uitbreiding van één travee, kadastraal geregistreerd in 1886.


Burgerhuis

Heuvelstraat 42 (Overijse)
Onderkelderd dubbelhuis met neoclassicistische gecementeerde gevel en begin 20ste-eeuws uitzicht.


Burgerhuis

Heuvelstraat 44 (Overijse)
Burgerhuis met beraapte bepleistering uit begin 20ste eeuw, links naast de woning doorgang afgesloten met uitgewerkt smeedijzeren hekken.


Burgerhuis

Waversesteenweg 6 (Overijse)
Burgerhuis door een jaarsteen in de achtergevel gedateerd "AO /1769(?)", gelegen aan het begin van de Waversesteenweg ten zuiden van het Just. Lipsiusplein.


Burgerhuis De Page

Fezelarenstraat 2-4 (Overijse)
Burgerwoning met gecementeerde gevel en mogelijk met oudere 18de-eeuwse kern. Deze woning maakte deel uit van de gesloopte brouwerij "De Page", gelegen ten zuiden in het Fezelarenstraat.


Commandopost

Just. Lipsiusplein (Overijse)
Schuilkelder opgericht tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter, bevindt zich onder het talud voor het oude gemeentehuis.


De Bonte Os

Waversesteenweg 2 (Overijse)
Traditioneel burgerhuis en herberg met bijgebouwen, gelegen aan de sterk hellende Waversesteenweg, recht tegenover de toegang tot de Sint-Martinuskerk en het voormalige kerkhof. Volgens de literatuur met kern opklimmend tot de 17de, maar met aanpassingen uit de 19de eeuw.


De Kelle

Waversesteenweg (Overijse)
Historische fontein “de Kelle” gelegen aan de voet van een heuvel nabij het centrum van Overijse. De dorpsfontein bestaat uit een hardstenen plaat met verwijzingen naar de graven van Hoorn en/of Wittem en is gelegen tegen de ommuring van het kasteel Isque.


Dorpswoning

Just. Lipsiusplein 16 (Overijse)
Rijhuis van twee en een halve verdieping onder zadeldak, aangepast tijdens de 19de eeuw doch met een oude kern.


Dorpswoning

Waversesteenweg 10 (Overijse)
Dorpswoning mogelijk met oudere kern uit de 18de eeuw, maar vandaag met een eind 19de- of begin-20ste-eeuws uitzicht met een voor het centrum van Overijse kenmerkende ruwe gevelbepleistering.


Dorpswoning

Just. Lipsiusplein 19 (Overijse)
Dorpswoning met oudere kern, volgens de inventaris uit de jaren 1970 uit de 17de of 18de eeuw, gelegen op het meest zuidelijke punt van de westelijke gevelwand van het Just. Lipsiusplein. De woning stond al weergegeven op het primitief kadaster (circa 1825) waarna er tot vandaag geen wijzigingen aan het volume geregistreerd werden.


Dorpswoningen

Just. Lipsiusplein 10-11 (Overijse)
Twee rijwoningen met oudere kern, die tot het midden van de 19de eeuw één geheel vormden. De gecementeerde gevels sluiten aan bij de 19de-eeuwse basisbebouwing van het Just. Lipsiusplein. De splitsing in twee afzonderlijke woningen werd kadastraal geregistreerd in 1848. Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw was nummer 11 in eigendom van de familie Rigaux, kunstschilders.


Gebouw

Fezelarenstraat (Overijse)
In een bakstenen gebouw met twee verdiepingen en rechthoekige vensters werd een rondboogdeuromlijsting (deels vernieuwd) met negblokken en sluitsteen met "Anno 1779" hergebruikt.


Handelspand

Gebr. Danhieuxstraat 12, Heuvelstraat 26-28 (Overijse)
Gebouw van vier traveeën en drie en halve bouwlagen onder schilddak, kadastraal geregistreerd in 1848, op de begane grond een grote rechthoekige dubbele deur en een bewaarde winkelpui met deur.


Heilig Hartbeeld

Just. Lipsiusplein (Overijse)
Heilig hartbeeld van 1927 op een hoge blauwe hardstenen sokkel gelegen aan de noordwestelijke oksel van het schip en transept van de Sint-Martinuskerk.


Huis Calotte

Waversesteenweg 50 (Overijse)
Zeven traveeën brede constructie met twee verdiepingen en een zadeldak (leien), gedateerd anno MDCCLXXXI boven een afbeelding van een posthoorn; naar verluidt heden "huis Calotte", doch voorheen afspanning "De Hoorn", reeds vermeld in de 15de eeuw doch de huidige constructie daterend van 1781.


Justus Lipsiushuis met tuin

P.I. Taymansstraat 10 (Overijse)
Groot traditioneel burgerhuis met 16de-eeuwse kern en latere uitbreiding gelegen ten noorden, bovenaan, de dorpskern van Overijse. De woning is vooral bekend omdat het in de 16de eeuw in het bezit was van de humanist Justus Lipsius. Bij het huis hoort een grote ommuurde en hellende tuin die uitgeeft en ook toegankelijk is vanop het Just. Lipsiusplein.


Kasteeldomein Isque

Stafh. Braffortlaan 2, Waversesteenweg 41 (Overijse)
Deels ommuurd kasteeldomein met kasteel, dienstgebouw en restanten van een jachtpaviljoen in een park met vijver. Het kasteel met aanhorigheden in traditionele bak- en zandsteenstijl werd gebouwd in de eerste helft van de 16de eeuw door de heren van Wittem ter vervanging van de oude burcht van Overijse. Het domein werd meermaals aangepast in de 17de, 18de en 19de eeuw en is sinds 1948 in gebruik als school voor het gemeenschapsonderwijs. Het kasteeldomein van Isque is in de Vlaamse Rand één van de belangrijkste kasteeldomeinen uit het ancien régime, dat gedurende bijna twee eeuwen in het bezit bleef van de graven, later de prinsen van Hoorn.


Maalderij De Vuurmolen

Begijnhof 17 (Overijse)
Industriële graanmaalderij met stoomaandrijving. Hoofdvolume gebouwd in 1902 in gewapend beton, gedurende de jaren 1920 uitbreiding onder zadeldaken ten westen en rond 1955 een tweede uitbreiding in beton en baksteen ten oosten.


Neotraditionele hal

Just. Lipsiusplein 9 (Overijse)
Voormalige markthal, later gemeentehuis, grondig aangepast bij restauraties in de jaren 1960 in een neotraditionele stijl. De hal is gelegen op het hoogste punt aan de noordzijde van het sterk hellende Just. Lipsiusplein tegenover de kerk.


Neotraditionele trapgevels

Waversesteenweg 32-36 (Overijse)
Ensemble van drie neotraditionele trapgevels van 1934, waarvan nummer 36 door jaarankers gedateerd is. De woningen werd gelijktijdig kadastraal geregistreerd in 1934 als "gehele herbouwing" van twee oudere woningen op deze locatie in handen van gemeenteontvanger François De Veen – Vandenhouten.


Notariswoning

Waversesteenweg 4 (Overijse)
Imposante neoclassicistische notariswoning met bijgebouw, waarschijnlijk een koetshuis, uit het tweede kwart van de 19de eeuw gelegen tegenover de kerk met ernaast in de steeg een voormalige brouwerij.


Oorlogsgedenkteken

Just. Lipsiusplein (Overijse)
Oorlogsmonument gevormd door een hardstenen sokkel waarop een in brons gegoten, gevleugelde vrouwenfiguur, naar ontwerp van Marcel Rau, ingehuldigd in 1921 en na 1945 aangevuld met de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.


Parochiehuis

Heuvelstraat 46 (Overijse)
Bakstenen gebouw op een rechthoekige plattegrond van drie traveeën en drie bouwlagen onder schilddak, uit het derde kwart van de 19de eeuw, recente cementering.


Parochiekerk Sint-Martinus

Just. Lipsiusplein (Overijse)
Georiënteerde decanale kruiskerk met een ingebouwde westtoren met een romaanse kern uit de 12de eeuw (?), een koor opgericht na de brand van 1489 en een gotische midden- en dwarsbeuk van na de brand in 1692. Eind 19de eeuw werd de kerk naar de toenmalige smaakinzichten in een neogotische stijl verbouwd en gerestaureerd. De kerk is gelegen op een heuvelrug ten zuiden van het hellende dorpsplein. Een hoge kalkzandstenen keermuur met een trap aan de oost- en zuidzijde sluit het voormalige kerkhof rond de kerk af ten zuiden, oosten en westen. Bovenop de keermuur staat een eenvoudige ijzeren balustrade. Ten westen is het voormalige kerkhof en de kerk te bereiken via een trap gevat tussen twee zware blauwe hardstenen pilasters met casementen, een geprofileerde dekplaat en een vaasbekroning.


Pastorie Sint-Martinusparochie

Pastoriestraat 1, 1B (Overijse)
Ommuurde bak- en zandstenen pastorie met twee verdiepingen van vijf traveeën onder schilddak, gedateerd 1730 in een chronogram boven de deur.


Pomp

Waversesteenweg (Overijse)
Pomp, gelegen op het einde van een doodlopende gekasseide steeg naast een voormalige brouwerij.


Rijhuis

Waversesteenweg 8 (Overijse)
Rijwoning aan het begin van de Waversesteenweg ten zuiden van het Just. Lipsiusplein, met voorgevel uit de eerste helft van de 20ste eeuw maar mogelijk met oudere kern.


Rijhuis

Just. Lipsiusplein 18 (Overijse)
Rijhuis met oudere kern, maar met een eind 19de-eeuwse gevelafwerking. Het rijhuis is het laatste in de westelijke gevelwand van het Just. Lipsiusplein, die gekenmerkt wordt door woningen met een oudere kern maar met een 19de- of 20ste-eeuwse gevelbepleistering of aanpassingen.


Rijhuis

Just. Lipsiusplein 15 (Overijse)
Rijhuis met een oude kern, maar met een eind-19de- of begin-20ste-eeuwse gevelberaping. De woning sluit aan bij de gevelwand van het Just. Lipsiusplein bestaande uit burgerhuizen en dorpswoningen met oudere kern maar met aangepaste gevels uit de 19de en begin 20ste eeuw. In het centrum van Overijse zijn nog verschillende woningen met een ruwe beraping bewaard, deze bepalen mee het huidige dorpsbeeld.


Rijhuis

Just. Lipsiusplein 14 (Overijse)
Rijhuis met trapgevel, door muurankers gedateerd "1692 (?)", maar met een neotraditioneel uitzicht. De jaarankers 1692 verwijzen mogelijk naar de heropbouw na de grote brand in het centrum van Overijse die in 1962 verschillende woningen vernielde. De woning sluit aan bij de gevelwand aan het Just. Lipsiusplein waarvan de woningen een oudere kern bezitten en waarvan de gevels in de 19de en 20ste eeuw werden aangepast.


Rijhuis

Just. Lipsiusplein 5 (Overijse)
Achteruitspringend rijhuis met twee verdiepingen van vier traveeën onder zadeldak (pannen), door ankers gedateerd 1693, doch met een in de 19de-20ste eeuw volledig aangepaste en gecementeerde gevel.


Rijhuis

Waversesteenweg 68 (Overijse)
Rijhuis van drie traveeën met twee verdiepingen en pannen zadeldak.


Rijhuis

Waversesteenweg 74 (Overijse)
Rijhuis met twee verdiepingen van drie traveeën en een zadeldak (pannen).


Rijwoningen

P.I. Taymansstraat 11-17 (Overijse)
Rijhuizen uit het laatste kwart van de 19de eeuw gelegen op de sterk hellende P.I. Taymansstraat. De woningen zijn zichtbaar vanop het Just. Lipsiusplein en sluiten aan bij de bebouwing in het centrum van Overijse door hun kenmerkende ruw beraapte gevels. Deze beraping werd in Overijse veelvuldig toegepast in de tweede helft van de 19de eeuw en begin 20ste eeuw.


Rondbooginrijpoort

P.I. Taymansstraat 1A (Overijse)
Rondbooginrijpoort met zandstenen omlijsting voorzien van imposten, verankerde sleutel en rondboogdruiplijst, daterend uit 17de en 18de eeuw.


Rustoord la Marquise

Solheide 2 (Overijse)
Tweeverdiepingshuis onder pannen schilddak, met een nieuwe bakstenen voorgevel doch met een oudere kern.


Villa

P.I. Taymansstraat 12 (Overijse)
Woonhuis uit de 19de eeuw bij de omheiningsmuur van het Justus Lipsiushuis.


Vrijheidscamme

Waversesteenweg 4A (Overijse)
Voormalige brouwerij uit het einde van de 18de of begin van de 19de eeuw (?), gelegen in een doodlopend steegje bij het begin van de Waversesteenweg ten zuidwesten van het Just. Lipsiusplein.


Woonhuis

Waversesteenweg 16 (Overijse)
Woonhuis met twee en een halve verdieping en pannen zadeldak, uit einde 18de eeuw. Beraapte voorgevelbepleistering. Steekboogvensters. Houten winkelpuien.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.