Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Parochiekerk Sint-Barbara en omgeving

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
8634
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8634

Besluiten

Parochiekerk Sint-Barbara en omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 10-02-1981  ID: 1596

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als dorpsgezicht omvat de Sint-Barbarakerk met haar omgeving, begrensd door de Noordstraat, Edestraat en Marktstraat en met het Kapelaanstraatje. Ook de gevels op de grens van de afbakening (Edestraat 2-42, Noordstraat 5-13, 19-43 en Marktstraat 27-33, 35-39, 43-53, 57-65) maken deel uit van de bescherming. De binnen de afbakening gelegen parochiekerk, het kerkhof, het voormalige schepenhuis en het voormalige stadhuis, de dekenij, kosterswoning, de brouwerswoning Tytgadt en het landhuis 't Kasteeltje zijn eveneens beschermd als monument.

Het beschermingsdossier motiveert de bescherming van de Sint-Barbarakerk met het omringend kerkhof met gaanpad, de rond deze kern gegroepeerde gebouwen, begrensd door de Noordstraat, Edestraat en Marktstraat alsmede het Kapelaanstraatje in het verlengde van de kerk als volgt:
Omwille van de historische waarde van het kerkgebouw, het kerkhof en de ommegang met de erop uitmondende kerkwegels als voorbeeld van een van het centrum weggegroeide kern waarbij typerend is dat de bebouwing rond het kerkhof met haar hoofdgevels van de kerk afgewend is.
Omwille van de architectuurhistorische waarde van de Sint-Barbarakerk als voorbeeld van een in kern vroeg-13de-eeuwse kerk behorend tot het type van kust-hallekerk en omwille van de architectuurhistorische waarde van een aantal panden in de Noord-, Ede- en Markstraat als voorbeeld van 18de- en 19de-eeuwse architectuur met vaak oudere kernen die in sommige gevallen tot de 14de-15de eeuw teruggaan.
Omwille van het perspectivisch belang van het Kapelaanstraatje door zijn visuele binding met de kerk en haar aanpalende kleinschalige bebouwing.

  • Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, beschermingsdossier DO000631, Sint-Barbarakerk met omgeving (S.N., 1981).


Waarden

De Sint-Barbarakerk met haar omgeving omschreven door de Noordstraat, de Edestraat en de Marktstraat, met inbegrip van de Kapelaanstraat is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

-

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:

Aanduiding van

Is de bescherming van

Parochiekerk Sint-Barbara en omgeving

Ballingstraatje, Deken de Fonteynestraat, Edestraat, Kapelaanstraat, Marktstraat, Mevrouw Courtmanslaan, Noordstraat (Maldegem)
De Sint-Barbarakerk met haar omgeving, wordt bepaald door het voormalige kerkhof, de kerkwegels die de site verbinden met de omliggende straten Noordstraat, Edestraat en Marktstraat, de historische bebouwing aan deze straten en het Kapelaanstraatje naar het oosten toe.

Is de omvattende bescherming van

Arbeiderswoning

Noordstraat 13 (Maldegem)
Witgeschilderd huisje, oorspronkelijk deel uitmakend van het aanpalende complex van de huidevetterij H. Potvliege. Woning met oudere, mogelijk nog 18de-eeuwse kern met vier traveeën onder mansardedak met twee dakvensters, links afgewerkt met een aandak.


Brouwerswoning

Marktstraat 58 (Maldegem)
Brouwerswoning en resten van de brouwerij Potvliege, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1838 en gelegen op de plaats van het 17de-eeuwse gasthuis De Zwaan. Dubbelhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak.


Brouwerswoning

Noordstraat 18 (Maldegem)
Brouwerswoning bij de brouwerij Verstringe-Talloen, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1906 op de plaats van de vroegere herberg Het Zwaantje. Eclectisch gebouw met voornamelijk neo-Vlaamserenaissance-kenmerken.


Brouwerswoning Tytgadt

Mevrouw Courtmanslaan 67 (Maldegem)
Woning met zeer oude kern waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 16de eeuw, herhaaldelijk aangepast in de loop van de 17de, 18de en vooral in de 19de eeuw als brouwershuis van de familie Van Halteren bij de in 1822 opgerichte brouwerij-mouterij Den Anker.


Bruine beukenrij op kerkhof Maldegem

Deken de Fonteynestraat (Maldegem)
Een bomenrij van opgaande beuken volgt aan de noord-, oost- en zuidzijde de contouren van het kerkhof. De bomen staan op ruime plantafstanden en kunnen zich hierdoor evenwichtig ontwikkelen. Het is een beeldbepalende bomenrij van bruine beuken met een inboet van twee gewone beuken.


Burgerhuis

Marktstraat 43 (Maldegem)
Burgerhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, in kern opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw. Volgens archiefdocumenten op de plaats van de vroeger herberg "het Gouden Hoofd", gekend in de 16de eeuw.


Burgerhuis

Marktstraat 59 (Maldegem)
Burgerhuis van twee traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak, gebouwd in 1882. Verbouwde winkelpui en behouden bovenverdieping met beraapt en witgeschilderd parement.


Burgerhuis

Noordstraat 14 (Maldegem)
Woning met oude kern, ingeplant op de hoek met de kerkwegel naar de kerk en voormalig kerkhof. Volgens met kadasterarchief en een bouwvergunning, in 1890 verbouwd tot winkelhuis met houten winkelpui.


Burgerhuis en huidenvetterij

Edestraat 21 (Maldegem)
Gerenoveerd burgerhuis, in kern een huidenvetterij en woonhuis, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1869-70 door H. Vermast - De Buck. Oorspronkelijk vier linkertraveeën met poort van de huidenvetterij en rechter woonhuis van vijf traveeën met dubbelhuisopstand.


Burgerhuis met oude kern

Noordstraat 3 (Maldegem)
Woning op L-vormige plattegrond, op een verspringende rooilijn, met zeer oude kern mogelijk opklimmend tot de 16de eeuw, onder meer zichtbaar in de achterpuntgevel. In de tuin, oud boerenhuisje met aangebouwde bakoven.


Burgerhuis Potvliege

Noordstraat 31 (Maldegem)
Art-nouveauhuis gebouwd in 1912. Dubbelhuis met karakteristieke asymmetrische opbouw met opmerkelijk naar boven toe versmallend baksteenparement van witte geglazuurde baksteen, verrijkt met groene tegels. Fraaie art-nouveautegeltableaus met irisbloemen en ranken in de borstwering geven de gevel een extra verfijning.


Café De Gouden Leeuw

Marktstraat 16 (Maldegem)
Huidig café, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1933 in art-decostijl met behouden cafépui en inrichting. Behouden café-interieur uit de jaren 1930.


Dekenij Sint-Barabaraparochie

Deken de Fonteynestraat 3 (Maldegem)
De dekenij is ingeplant ten noorden van de kerk en paalt aan het kerkhof. Bouwsporen laten een kleiner gebouw vermoeden van slechts drie traveeën, opklimmend tot de 17de eeuw. Vermoedelijk in de loop van de 18de eeuw uitgebreid tot een typisch dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen door toevoeging van twee linkertraveeën met smallere penanten. Midden 19de eeuw kreeg het gebouw dan zijn huidige volume en voorkomen.


Dorpswoning Van Nieuwenhuyse

Marktstraat 61 (Maldegem)
Typische, lage dorpswoning uit 1857, ingeplant op de oude rooilijn, in oorsprong ook dienst doende als posterij waar de postkoetsen halt hielden. Huis met slechts één hoge bouwlaag aan de straatzijde en twee aan de achterzijde onder mank pannen zadeldak. Links van de woning, toegang tot de achterliggende magazijnen, met één bewaarde gewitte bakstenen hekpijler.


Herberg De Drie Koningen

Marktstraat 20 (Maldegem)
Herberg, in kern mogelijk opklimmend tot de 16de eeuw en één van de oudste nog bestaande huizen van de Markt. Rijhuis van heden slechts twee traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak.


Herberg Oud Stadhuis

Marktstraat 40 (Maldegem)
Herberg en afspanning, gebouwd in 1653 als conciërgerie en herberg-afspanning met raadzaal voor het aanpalende oud schepenhuis. Herberg met tegenover het oude schepenhuis vooruitspringende voorgevel van vijf traveeën en heden twee en een halve bouwlaag onder pannen zadeldak. Twee haakse achterbouwen, links en rechts van de binnenplaats.


Hoekcomplex naar ontwerp van H. Vaerwyck-Suys

Marktstraat 63-65 (Maldegem)
Hoekcomplex bestaande uit een ensemble van twee woningen in Vlaamse regionalistische stijl opgelegd door de gemeente in het kader van de heraanleg en verbreding van het vroegere Boudewijn Lippensstraatje, heden Schouwburgplaats. Rij- en hoekhuis van respectievelijk twee en drie bouwlagen gemarkeerd door puntgevels met houten bebording en zwarte leien en pannen zadeldaken.


Hoekhuis met trapgevel

Noordstraat 1 (Maldegem)
Schuin ingeplant hoekhuis met Mevrouw Coutmanslaan met voortrapgevel en oude kern, mogelijk opklimmend tot de 16de eeuw. Heden ontpleisterde verankerde bakstenen zijgevel van vier traveeën en twee bouwlagen en drie traveeën en twee bouwlagen boven een hoge kelderverdieping, onder verspringende zadeldaken.


Japanse notenboom bij 't Kasteeltje

Noordstraat 15 (Maldegem)
De als monument beschermde Ginkgo biloba (Japanse notenboom) staat in de voortuin van het landhuis ‘t Kasteeltje. Deze zeldzame boomsoort had op het moment van de inventarisatie een stamomtrek van 420 cm. Het is een vrouwelijk exemplaar dat jaarlijks nootjes produceert. De boom behoort vermoedelijk tot de oudste Ginkgo’s in Vlaanderen, de oudste gekende exemplaren van Ginkgo biloba zijn nagenoeg allemaal vrouwelijke exemplaren.


Kerkhof met ommegang

Deken de Fonteynestraat 1 (Maldegem)
Het voormalig kerkhof omheen de oude Sint-Barbarakerk vormt als het ware een ovaal eiland midden in de driehoekige bebouwde dorpskom. Vier wegen verbinden het met de omliggende straten. Bij de brede kerkweg in het zuiden en bij de oostelijke doorgang bleven twee 18de-eeuwse kerkhofhekken bewaard. Sint-Antoniusommegang met zeven pijlerkapelletjes, opgericht in het begin van de jaren 1890 onder pastoor H. Bouckaert.


Kosterswoning

Noordstraat 16 (Maldegem)
Kosterswoning, ingeplant op de hoek van de kerkwegel naar de Noordstraat en heden met de voorgevel uitziend op het kerkhof, in zijn huidige vorm daterend van 1862.


Landhuis 't Kasteeltje

Noordstraat 15 (Maldegem)
Eclectisch kasteeltje met oude kern met torentje vermoedelijk opklimmend tot begin 16de eeuw, mogelijk van circa 1525. Het kasteeltje op L-vormige plattegrond is vrij diep ingeplant met een voortuin en imposante Ginkgo biloba of Japanse notelaar, van de straat afgesloten door fraaie ijzeren hekken tussen gietijzeren zuilen.


Neoclassicistisch burgerhuis

Noordstraat 29 (Maldegem)
Neoclassicistisch burgerhuis, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1878 door koopman D. De Meyere, burgemeester van 1879 tot 1885. Enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak.


Neoclassicistisch burgerhuis

Noordstraat 32 (Maldegem)
Neoclassicistisch burgerhuis, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1875. Ruim rijhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak.


Neogotisch burgerhuis

Noordstraat 8 (Maldegem)
Neogotisch huis in ommuurde tuin, achterin gelegen aan de kerkwegel en uitziend op het vroegere kerkhof, volgens het kadasterarchief gebouwd door de gemeente in 1908. Bakstenen gebouw van drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak.


Neogotisch burgerhuis

Noordstraat 28 (Maldegem)
Neogotisch gebouw, volgens het kadasterarchief opgericht door wijnhandelaar J. Van Hoorebeke in 1900. Verzorgde baksteenbouw van drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, gemarkeerd door zijrisalieten met bekronende trapgevels.


Opgaande lindeboom in pastorietuin Maldegem

Deken de Fonteynestraat (Maldegem)
Mooi ontwikkelde opgaande lindeboom in de pastorietuin. De beeldbepalende boom is zichtbaar vanaf het smalle straatje dat de Edestraat verbindt met het kerkhof.


Oud Schepenhuis

Marktstraat 38 (Maldegem)
Oud Schepenhuis, opgetrokken circa 1525, hersteld in 1607 na beschadiging tijdens de godsdiensttroebelen onder meer met stenen afkomstig van het in ruïne verkerende schip van de kerk. In 1930, naar aanleiding van het eeuwfeest van België, deels herbouwd en voorzien van een neogotisch parement waardoor het zijn huidige uitzicht kreeg.


Overbouwde poort van de pastorie

Noordstraat 24 (Maldegem)
Overbouwde poort horende bij de achterin gelegen pastorie, volgens bouwvergunning van 30.06.1866 opgericht door de kerkfabriek. Tussen 1929 en 1961 gebruikt als landbouwhuishoudschool. Bakstenen lijstgevel van twee traveeën en twee bouwlagen.


Parochiekerk Sint-Barbara

Marktstraat 36 (Maldegem)
De huidige plattegrond van de Sint-Barbarakerk ontvouwt een driebeukige hallenkerk met kruisingstoren, drie gelijke beuken van vier traveeën, transept met uitspringende armen met rechte sluiting, koor van twee traveeën met apsis met vijfzijdige sluiting.


Rij burgerhuizen

Marktstraat 48-54 (Maldegem)
Volgens het kadasterarchief in 1871-72 als één huis gebouwd ensemble van heden drie rijhuizen van respectievelijk vier, twee en één travee en twee bouwlagen onder doorlopend zadeldak.


Twee treuressen kerkhof Maldegem

Deken de Fonteynestraat (Maldegem)
Twee treuressen op het voormalig kerkhof bij de parochiekerk Sint-Barbara. Het zijn twee bomen met afhangende - treurende takken, een cultuurvariëteit van de gewone es. Op begraafplaatsen werd het planten van bomen met een treurende kruinvorm regelmatig toegepast.


Vier leilindes kerkhof Maldegem

Deken de Fonteynestraat (Maldegem)
Vier leilindes werpen hun schaduw af op de zuidgevel van de Sint-Barbarakerk. De bomen zijn op traditionele wijze in een vertikaal vlak geleid en gesnoeid, een vormsnoei die vroeger regelmatig werd toegepast.


Winkel

Noordstraat 19 (Maldegem)
Winkelhuis op de hoek met de Kapelaanstraat, volgens een bouwaanvraag en het kadasterarchief gebouwd in 1870 door winkelier-bakker J. Verstringe.


Winkelhuis

Edestraat 18 (Maldegem)
Winkelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder pseudomansardedak met dakvensters, volgens het kadasterarchief in zijn huidige vorm daterend van 1882.


Winkelhuis

Marktstraat 42 (Maldegem)
Huidig huis van één brede travee en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, volgens het kadasterarchief gebouwd in 1931. Drielicht op de bovenverdieping met getoogd deurvenster met ijzeren balkonhek en tegeltableau met gestileerde bloemmotieven erboven.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.