Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Grote Markt

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
8479
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8479

Besluiten

Woningen, gerechtsgebouw en omgeving Grote Markt
definitieve beschermingsbesluiten: 07-06-1996  ID: 3034

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als stadsgezicht omvat het geheel gevormd door de Grote Markt met aangrenzende panden en gevels (Grote Markt 15-31) en met inbegrip van het Stadhuis en Vleeshuis.



Waarden

Het geheel gevormd door de Grote Markt met aangrenzende panden en gevels en met inbegrip van de reeds sedert 1943 beschermde gebouwen (Stadhuis en Vleeshuis) is beschermd als stadsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

als voorbeeld van wederopbouw na de vernietigingen tijdens de Eerste Wereldoorlog van een oude stadskern, waarbij een veeleer romantisch beeld van een historische ontwikkelde bebouwing werd gesuggereerd met traditionele types van bak- en zandsteenbouw met neotraditionele trapgevels en neobarokke klokgevels; eveneens door de historische waarde wegens het feit dat van nagenoeg alle panden, zowel oorspronkelijke als nieuw, soms tot in de 14e eeuw teruggaande benamingen zijn gekend, alsook omwille van de visuele samenhang van alle samenstellende elementen van het geheel die elk opzicht niet kunnen worden gewijzigd zonder aan het totaalbeeld schade te berokkenen.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Grote Markt

Grote Markt (Dendermonde)
De Grote Markt is centraal gelegen midden de historische stadskern van Dendermonde. De markt lag voor de burcht, de verblijfplaats van de heren van Dendermonde. Vermoedelijk kwam het marktplein in dezelfde periode als het slot tot stand, wat het ontstaan van deze locatie minstens in de 11de eeuw plaatst.

Is de omvattende bescherming van

Afspanning en herberg Het Gulden Hoofd

Grote Markt 20, Guldenhoofdstraat 1 (Dendermonde)
Afspanning en herberg, In de 17de eeuw verbouwd en voorzien van een barokke klokgevel van bak- en zandsteen, met inbegrip van een korfboogvormige doorgang naar de Guldenhoofdstraat, een gekasseide steeg aangelegd in 1611. Breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder snijdende zadeldaken in kunstleien. Achterbouw langs de Guldenhoofdstraat uit dezelfde periode. Acht traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak + rechts lagere aanbouw onder dito bedaking.


Apotheek

Grote Markt 28 (Dendermonde)
Begin 19de-eeuws burgerhuis, circa 1828 ingericht als apotheek. Het betreft een sobere bepleisterde lijstgevel met schijnvoegen die zorgt voor afwisseling met de overheersende wederopbouwarchitectuur in bak- en natuursteen. De gevelopbouw met enkelhuisopstand wordt geritmeerd door de rechthoekige omlijste vensteropeningen.


Burgerhuis De Schouder

Grote Markt 18 (Dendermonde)
Voormalig woonhuis, voor het eerst vermeld in 1375, in de 17de eeuw verbouwd tot Leenhof van het Land van Dendermonde en tot gevangenis. Vermoedelijk op het einde van de 18de eeuw geveltop verwijderd en woning verbouwd tot een huis met een bepleisterde lijstgevel. Rijhuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder bedaking in kunstleien.


Burgerhuis Den Duyts

Grote Markt 16-17 (Dendermonde)
Burgerhuis uit de 17de eeuw, in de 19de eeuw verbouwd, verhoogd en voorzien van typische 19de-eeuwse bepleisterde lijstgevel. Breedhuis van vier traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak in mechanische pannen.


Burgerhuis deurwaarder Fr. D'Hondt

Grote Markt 23 (Dendermonde)
Volgens archiefgegevens betrof het in de 17de eeuw een kleinere woning van slechts twee bouwlagen met een brouwerij en stal. Heden oogt het als een bepleisterde 19de-eeuwse lijstgevel met 20ste-eeuwse erker op de eerste verdieping. Dit gebouw sluit aan bij woningen die gespaard bleven tijdens de Eerste Wereldoorlog. De herenwoning met enkelhuisopstand in eclectische stijl telt drie bouwlagen onder een geknikt zadeldak.


Burgerhuis in neobarok

Grote Markt 27 (Dendermonde)
Volgens de literatuur opgetrokken op de plaats van 14de-eeuwse herberg "De Sterre" (1375). Circa 1850 vervangen door een burgerwoning als onderdeel van een ensemble van drie enkelhuizen (nu nummer 25-26-27); van drie bouwlagen en twee en drie traveeën onder doorlopende zadeldaken.


Burgerhuis met winkel

Grote Markt 24 (Dendermonde)
Monumentale woning met neobarokgevel van 1923, ontworpen door stadsarchitect Ferdinand de Ruddere in opdracht van Alberic Van Stappen, van 1920 tot 1934 burgemeester te Dendermonde. Dit gebouw kwam in de plaats van de tijdens de Eerste Wereldoorlog vernielde herenwoning van dokter Alfred Van Stappen, vader van Alberic. Door zijn hoogte en verticale accentuering bepaalt het nog steeds de gevelrij aan de Grote Markt. Het breedhuis telt drie traveeën en vier bouwlagen onder pannen zadeldak.


Burgerhuis Navicula

Grote Markt 21-22 (Dendermonde)
Reeds van in 1375 was de woning gekend als Navicula of Het Schepelken, een naamgeving die volgens A. de Vlaminck tot in de 18de eeuw behouden bleef. In de 19de eeuw werd het gebouw aangepast tot drie bouwlagen en drie traveeën met een bepleisterde lijstgevel, op de begane grond voorzien van een gevelbrede winkelpui van schoenmakerswinkel Ch. Van Buggenhout.


Burgerhuis ontworpen door Alexis Sterck

Grote Markt 33 (Dendermonde)
Huis ten westen palend aan het Vleeshuis, en deel uitmakend van het huizenblok nummers 33-38 na de totale oorlogsvernieling van 1914 door de stad heropgebouwd in 1921-22 in neo-Brabantse barokstijl naar het ontwerp van Dendermonds stadsarchitect Alexis Sterck van 1920.


Burgerhuis ontworpen door Maurice de Waepenaert

Grote Markt 29, 29A (Dendermonde)
Rijhuis in wederopbouwstijl, gevat tussen twee historische gebouwen die in kern respectievelijk dateren uit de 19de en 17de eeuw. In de 19de eeuw slagerij en herberg. Na de verwoestingen tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in de jaren 1930 een gebouw in eclectische stijl met het typerende gebruik van bak- en natuursteen gebouwd, naar ontwerp van 1935 van architect Maurice de Waepenaert.


Burgerhuis ontworpen door Paul Saintenoy

Grote Markt 25 (Dendermonde)
Deze woning maakte vroeger deel uit van een ensemble van drie, nummers 25-26-27, daterend van circa 1850. Na de Eerste Wereldoorlog werd de vernielde woning herbouwd naar de plannen van architect Paul Saintenoy die pleitte voor de realisatie van een artistieke wederopbouw. In 1922 realiseerde hij dit burgerhuis in bak- en zandsteen van twee traveeën en drie bouwlagen.


Café Den Ouden Tinnen Pot

Grote Markt 35, Kerkstraat 5 (Dendermonde)
Onderdeel van het huizenblok nummer 33-38 dat na de totale oorlogsvernieling van 1914 door de stad rond 1921-1922 heropgebouwd werd in een neostijl naar het ontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1920. Bij de wederopbouw werd de bestaande percelering, bouwhoogte en benaming behouden, de oorspronkelijke vormgeving werd niet hernomen. De gevel van bak- en zandsteen werd opgetrokken in neo-Brabantse barokstijl met hoge klokgevel met dakvenster en oculus.


Café ontworpen door Alexis Sterck

Grote Markt 34 (Dendermonde)
Huis deel uitmakend van het huizenblok nummers 33-38 na de totale oorlogsvernieling van 1914 door de stad heropgebouwd in neo-Brabantse barokstijl naar het ontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1920. Na de Eerste Wereldoorlog werd het café in een eclectische stijl met invloeden uit de barok en renaissance herbouwd. Symmetrisch opgebouwde en rijk versierde gevel in bak- en zandsteen opgetrokken uitlopend in een in- en uitgezwenkte geveltop met bekronend gebogen fronton.


Café ontworpen door Alexis Sterck

Grote Markt 37, Kerkstraat 1 (Dendermonde)
Voorlaatste huis van huizenblok nummers 33-38 dat na de totale oorlogsvernieling van 1914 door de stad begin 1920 heropgebouwd werd in neo-Brabantse-barokstijl naar het ontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1920.


Gerechtsgebouw

Justitieplein 2 (Dendermonde)
Het huidige indrukwekkende gerechtsgebouw werd gebouwd tussen 1923 en 1927 naar de plans van architect Valentin Vaerwyck. Het is opgetrokken in expressionistische baksteenarchitectuur met verwerking van historiserende elementen uit verschillende stijl- en bouwperioden en gecombineerd tot een eclectisch geheel. De decoratieve sculpturen in de voorgevel, in de wandelzaal en in de zittingzaal zijn van de Gentse beeldhouwers Oscar Sinia en Geo Verbanck.


Herberg De Pelikaan

Grote Markt 30 (Dendermonde)
Deze woning, waarvan de vermeldingen teruggaan tot de 16de eeuw, behoort tot de uitzonderlijke gebouwen met een behouden laat 17de-eeuwse kern. De voormalige herberg telt drie traveeën, twee bouwlagen en een hoge in- en uitgezwenkte gevel onder zadeldak. De geveltop in twee geledingen met sierankers en oculus onder het bekronende driehoekig fronton is gedateerd 1685.


Herberg Den Tinnen Pot

Grote Markt 36 (Dendermonde)
Handelspand dat deel uitmaakt van het huizenblok nummers 33-38 dat na de totale oorlogsvernieling van 1914 door de stad circa 1921-1922 heropgebouwd werd in een neostijl naar het ontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1920. Het voormalige café werd heropgebouwd in neotraditionele stijl met een trapgevel aan voor- en achtergevel, dit in tegenstelling tot de andere panden die hoofdzakelijk in neobarokstijl heropgebouwd werden.


Herenhuis textielfabrikant Clément Ramlot

Grote Markt 19 (Dendermonde)
Volgens kadastergegevens bevond zich hier in de eerste helft van de 19de eeuw samen met het aanpalende pand een privéschool voor meisjes, vervolgens de herenwoning van textielfabrikant Clément Ramlot. Beeldbepalend gebouw van vier traveeën en drie bouwlagen onder twee parallel geplaatste zadeldaken.


Herenhuis weduwe Geerinckx

Grote Markt 9-10 (Dendermonde)
Heden breedhuis onder een mank zadeldak (kunstleien) van vijf traveeën en drie bouwlagen in neoclassicistische stijl. De bepleisterde lijstgevel uit de tweede helft van de 19de eeuw wordt gekenmerkt door een evenwichtige gevelopbouw. De oorspronkelijk bepleisterde, verspringende achtergevel uitziend op de Dender, heeft centraal een rondboogvormig venster dat wellicht de traphal verlicht. In de kleine tuin achter de woning situeren zich loodrecht op het woonhuis de bijgebouwen in baksteenbouw.


Hoekhuis met café Het Schaak

Grote Markt 15 (Dendermonde)
Hoekpand in neotraditionele stijl, vermoedelijk uit het midden van de 20ste eeuw. Acht traveeën en vier bouwlagen onder snijdende zadeldaken met drie dakkapellen. Tuit- en lijstgevel uit rode bakstenen, met gebruik van cementering voor de rechte muuropeningen en de getrapte belijning van de tuitgevel.


Hoekhuis met café Sint-Joris

Grote Markt 38 (Dendermonde)
Hoekhuis dat het huizenblok met nummers 33-38, dat na de totale vernieling in 1914 door de stad heropgebouwd werd in neostijl naar het ontwerp van stadsarchitect Alexis Sterck van 1920, ten oosten afsluit. Om het Justitieplein te kunnen vergroten werd het aanpalende hoekhuis nummer 39 niet heropgebouwd en werd nummer 38 bijgevolg omgevormd tot een driegevelwoning. De voormalige herberg is opgetrokken in neotraditionele bak- en zandsteenstijl met verspringende trapgevels en verwerking van Euvillesteen.


Hoekhuis met taverne Den Ooievaar

Grote Markt 7, 7A (Dendermonde)
Samen met nummer 6 een restant van vier huizen in late-empirestijl, palend aan een straat die circa 1820-1830 naast het stadhuis werd getrokken na afbraak van de eeuwenoude grote afspanning Den Ooievaar waaraan de huidige nummer 7 zijn naam ontleent. Hoekhuis van drie + één hoek- + drie traveeën en drie bouwlagen onder een half schilddak in kunstleien met houten kroonlijst.


Hoekhuis met winkel

Grote Markt 31 (Dendermonde)
Winkelpand opgetrokken op de plaats van 14de-eeuwse Steen Van der Eecken; in 1840 bewoond door de eerste Dendermondse fotograaf P.-J. Byl. Hoekpand van twee + één afgeschuinde hoek- + vier traveeën onder pannen zadeldak.


Lakenhal en stadhuis van Dendermonde

Grote Markt 1 (Dendermonde)
Stadhuis met belfort en voormalige lakenhal. In 1999 door Unesco ingeschreven op de Lijst van het Werelderfgoed samen met de 30 best bewaarde belforten in België. De plattegrond ontvouwt een vrijstaand, vierkant complex met vier vleugels geschikt rondom een smalle rechthoekige binnenplaats; de westelijke vleugel bevat de oude lakenhal, het belfort en stadhuis, in kern daterend uit de 14de eeuw; de andere vleugels werden in 1924 opgetrokken ter vervanging van de 19de-eeuwse vleugels.


Lijnwaadwinkel van Peero - De Caluwé

Grote Markt 8 (Dendermonde)
In de 19de eeuw was hier de lijnwaadwinkel van Peero - De Caluwé en vervolgens een herberg in ondergebracht. Volgens een oude foto uit circa 1860-1865 betrof het een smalle woning van twee traveeën en tweeënhalve bouwlaag onder een zadeldak met een bepleisterde lijstgevel en centrale voordeur.


Neotraditioneel burgerhuis

Grote Markt 26 (Dendermonde)
Deze woning maakte vroeger deel uit van een ensemble van drie, nummers 25-26-27, daterend van circa 1850. Ze werd volledig vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog en circa 1920-1922 heropgebouwd in neotraditionele stijl. Deze smalle woning in baksteenbouw met decoratieve accenten in witsteen.


Stadswoning

Grote Markt 6 (Dendermonde)
Samen met nummer 7-7A een restant van vier huizen in late empirestijl, palend aan een straat die circa 1820-1830 naast het stadhuis werd getrokken na afbraak van de eeuwenoude afspanning Den Ooievaar. Breedhuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak in kunstleien.


Vleeshuis

Grote Markt 32 (Dendermonde)
Eén van de oudste historische gebouwen, oorspronkelijk vlees- en lakenhal, schepenhuis, vierschaar, gevangenis. Hoekgebouw in 1460-1462 opgericht in gotische stijl op een onregelmatige vierhoekige plattegrond met op de zuidwestelijke hoek een achtzijdige traptoren. De marktgevel en de zijgevel werden door bouwmeester Jan Gueteghem bekleed met witte kalkzandsteen; voor de achtergevel gebruikte hij Mespelaarse baksteen.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.