Beschermd monument

Gemeentehuis Borgerhout

Beschermd monument van tot heden

ID
7324
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7324

Besluiten

Gemeentehuis Borgerhout
definitieve beschermingsbesluiten: 25-01-2011  ID: 4789

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Het voormalig gemeentehuis Borgerhout, Reuzenhuis genaamd, is beschermd als monument.



Waarden

Het oud-gemeentehuis van Borgerhout is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Na gedurende meer dan vijftig jaar als gemeentehuis te hebben dienst gedaan werd in het oud-gemeentehuis de muziekschool ondergebracht en geruime tijd was ook het Borgerhouts Heemmuseum er gevestigd. Honderdzeventig jaar lang vertegenwoordigde het zowel maatschappelijk (als gemeentehuis) en cultureel (als muziekschool, museum) een centrumfunctie in de (deel)gemeente Borgerhout waar luttele jaren leegstand niet tegenop kunnen.
Dat het oud-gemeentehuis meer is dan een voormalig administratief centrum bewijst de nog steeds gangbare naamgeving "Reuzenhuis" en "Reuzenpoort", verwijzend naar ommegangen en volksvertier. De Borgerhoutse Reuzenommegang gaat terug tot 1712.
Nog elk jaar gaat in september de ommegang uit en dansen de reuskens er op hun reuzenlied. Het ontstaan van het "Reuzenhuis" is onlosmakelijk verbonden met de oorsprong van deze traditie.

historische waarde

in casu historisch-stedenbouwkundige waarde: Door zijn ligging aan de Turnhoutsebaan, de oude as die Deurne vanouds met Antwerpen verbond en die nog steeds de hoofdader van deze gemeente is, vervult het oud-gemeentehuis een sleutelpositie in de stedenbouwkundige ontwikkeling van Borgerhout. Het gemeentehuis werd opgericht op de plaats waar sinds 1713 het Reuzenhuis stond. De eerste parochiekerk stond in de onmiddellijke omgeving op het Laar. Het is ook geen toeval dat het latere gemeentehuis, thans districtshuis op een boogscheut van het eerste gemeentehuis werd opgericht. Hier klopt het historische hart van Borgerhout en ook nu nog is dit het levendigste deel van de gemeente.

historische waarde

in casu staathuishoudkundige historische waarde: Vóór de scheiding van Deurne, die op 13 juni 1836 bij wet werd vastgelegd, vormden de Borgerhoutenaars de meerderheid in de toen nog gemeenschappelijke gemeenteraad. De verkiezingsoverwinning resulteerde in 1833 in de oprichting op Borgerhouts grondgebied van het eerste gemeentehuis voor Deurne en Borgerhout samen. Na de oprichting van de Belgische staat maakten verschillende gemeenten plannen voor de bouw van een nieuw gemeentehuis. In een aantal gevallen kwam het ook tot een uitvoering, doch zelden bleef het toen gebouwde gemeentehuis tot op heden gaaf bewaard. Borgerhout vormt hierop een uitzondering en is één van de weinige gemeenten met een vrijwel intact bewaard gemeentehuis uit de allereerste jaren van het onafhankelijke België.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: Het oud-gemeentehuis van Borgerhout dateert van 1833 en is daardoor één van de oudste gemeentehuizen van België. Het werd opgetrokken in laatclassicistische stijl naar ontwerp van bouwmeester Jan Hoefnagels. Hoogst waarschijnlijk was het ingenieur Jean-Baptiste De Dobbeleer (1784-1868) die het plan corrigeerde. Kenmerkend voor de classicistische stijl zijn de uitgesproken zin voor symmetrie en het gebruik van klassieke elementen zoals het fronton, het hoofdgestel, natuursteen of een imitatie ervan. De planindeling met grote circulatieruimten, raadkamer, secretarie, veldwachterswoning en cachot beantwoordt aan de functieomschrijving. Opvallend is de aandacht voor de representatieve uitstraling van het gebouw. De sobere interieurafwerking is eigen aan het classicistische stijlidioom.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Gemeentehuis van Borgerhout

Turnhoutsebaan 110 (Antwerpen)
Oud-gemeentehuis van Borgerhout in laatclassicistische stijl, van 1833 naar ontwerp van architect Josephus Hoefnagels.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.