Beschermd monument

Scheppersinstituut: onderdelen

Beschermd monument van 05-12-2005 tot heden

ID: 6260
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/6260

Besluiten

Geografisch pakket Mechelen
definitieve beschermingsbesluiten: 05-12-2005 ID: 4451

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Provincie
Antwerpen: Gemeente
Mechelen: Deelgemeente
Mechelen: Straat
Melaan: Locatie
Melaan 14-21 (Mechelen): Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m: Oppervlakte zone
1 466m²: Beschermingsdossiers
4.01/12025/477.1 DA002394 OA003427

Typologie: daken, gevels, heiligenbeelden, interieur, internaten
Datering: voor WO I
Stijl: art nouveau, neoclassicisme

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

Rooms, Pieter Jan (Ontwerper)

Beschrijving

De gevelvlakken en de bedaking van de westelijke en zuidelijke vleugels van het Scheppersinstituut en het interieur van de traphal en de feestzaal zijn beschermd als monument.

Waarden

Gevelvlakken en bedaking van westelijke en zuidelijke vleugels, interieur en traphal feestzaal zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: : In 1851 stichtte kanunnik Scheppers, die door zijn diverse inspanningen voor de minderbedeelden een belangrijke pagina schreef in de Mechelse geschiedenis, een later naar hem vernoemd pensionaat dat tot vandaag een vooraanstaande rol speelt in het Mechelse onderwijslandschap. Op korte tijd omspande het schoolcomplex de volledige hoek van de Melaan en de Thaborstraat waarbij de gebouwen van drie opgeheven historische instellingen met lange historiek, met name het Thaborklooster, het arme klarenklooster en de Onze-Lieve-Vrouw der Engelenschool, stelselmatig tot schoolgebouwen omgevormd werden.
De bouw van de westelijke vleugel (1901) en de uitbreiding van de zuidelijke vleugel (1905-1908) naar ontwerp van architect Pieter Jan Rooms achteraan het schoolterrein zijn de architecturale veruitwendiging van de groei en uitbouw van het schoolcomplex bij de aanvang van de 20ste eeuw. Ondanks de verschillende bouwcampagnes bezitten zowel het exterieur als het interieur van deze vleugels een hechte architecturale eenheid. Aanvullend vormen subtiele nuances als het onderscheid tussen de zwierige, florale art nouveau van de balkons in de feestzaal enerzijds en de strengere, geometrische art nouveau van het afsluithek in de traphal anderzijds tekenende voorbeelden van de snelle evolutie binnen de architecturale vormentaal van dit tijdsvak. Het unieke karakter van de gevelontwerpen, maar met name ook van de feestzaal en de traphal, wordt gevormd door de combinatie van vooruitstrevende technieken bij de uitwerking van de ijzerconstructies, de voor Vlaamse schoolgebouwen zeldzame art nouveaudetaillering en de aanwending van de sterker verspreide, burgerlijke neostijlen.
De versmelting van vooruitstrevende constructietechnieken en -materialen weggeborgen achter meer traditionele vormelementen die we in de feestzaal en de traphal van het Scheppersinstituut, en bijvoorbeeld ook in toenmalige spoorwegstations, aantreffen mag dan ook kenmerkend genoemd worden voor een deel van de architecturale realisaties uit die tijd. Het geslaagd samengaan van conservatieve en progressieve elementen kenmerkt ook de verdere creaties van architect Pieter Jan Rooms. Dit wordt fraai aangetoond door zijn ontwerpen voor de panden Melaan 4, 6 en 8 die zowel wat exterieur als interieur betreft een eigen kenmerkende vermenging van neostijlen en art nouveau-elementen bezitten. De erkenning van de woning Melaan 6 als beschermd monument wijst op het belang dat wordt gehecht aan de architect en zijn werk. Verder maken deze panden niet alleen de grote stempel die Pieter Jan Rooms drukte op de architectuur aan de Melaan aanschouwelijk, maar wijst hun consecutieve realisatie ook op het belang van wederzijdse beïnvloeding op het niveau van de bouwheer.
De verdwijning van de 19de-eeuwse vleugels van het Scheppersinstituut aan de Melaan, en dusdoende van de eventuele restanten van de geïncorporeerde religieuze complexen aldaar, in latere bouwcampagnes (1964-1967; 1998-2003) onderlijnt de unieke waarde van de westelijke en zuidelijke schoolvleugels.

sociaal-culturele waarde

De westelijke vleugel (1901-1903) en de uitbreiding van de zuidelijke vleugel (1905-1908) vormen door hun architectuur en materiaalgebruik de meest sprekende en best bewaarde getuigen van de toenmalige, moderne onderwijsopvattingen van het Scheppersinstituut. De feestzaal is het knooppunt van het sociale en het culturele leven in en om het Scheppersinstituut, dat onder andere zijn uiting vindt in toneelvoorstellingen, musicals en ouderfeesten. Het constitueert één van de belangrijke onderdelen van het moederhuis van een congregatie met vele bijhuizen, die omstreeks de overgang naar de 20ste eeuw naar een hoogtepunt toegroeide.

Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van