De bescherming omvat de joodse synagoge met de omringende tuin.

Het beschermingsdossier evalueert de bescherming als volgt: Het historisch belang van deze synagoge geldt zowel voor de complexe joodse geschiedenis in het algemeen, als voor de erfgoedtraditie in Kalmthout in het bijzonder. Ondanks de oorlog bleef het gebouw vrij goed bewaard; de joodse gemeenschap zelf daarentegen is hier als dusdanig zogoed als verdwenen.

Architecturaal typologisch is deze synagoge als enige plattelandssynagoge in België een uniek gebouw. Bouwkundig is het een eenvoudig gebouw, opgericht in 1928 door architect Jan Frans Beirens met duidelijk herkenbare vormgeving zowel uitwendig - de neomoorse stijlkenmerken, de hoektorens, de verwijzing naar de stenen tafelen, de davidster, het ritueel bad - als inwendig - de gebruikelijke plattegrond, de afgeschermde vrouwengalerij, het meubilair - van een synagoge.

Bovenal staat ze symbool voor de bijzonder aangrijpende geschiedenis van de joodse aanwezigheid in Kalmthout. De Kalmthoutse jeshiva, de eerste in ons land opgerichte Talmoedhogeschool, verhuisde naar Antwerpen en de kinderkolonie naar Koksijde. Enkel de synagoge, gesticht door en voor de joodse gemeenschap in Antwerpen, een aantal huizen en villa’s en de sporen van een bloeiende vooroorlogse hotel- en pensionbedrijvigheid, zijn de materiële getuigen van een bruisende joodse aanwezigheid in Kalmthout. Net als andere Antwerpenaren, die vanaf de 19de eeuw in de groene gordel rond de stad ontspanning zochten in navolging van wat de rijke burgerij en adel in het ancien régime hadden gedaan (maar nu massaler), liet ook de joodse gemeenschap zich niet onbetuigd. De mensonterende deportatie van bijna 200 joodse Kalmthoutenaren maakte abrupt een einde aan deze aanwezigheid. Het behoud van de synagoge geldt als aandenken aan deze medeburgers en hun pijnlijk verleden.

Cultuurhistorisch is deze synagoge ook een belangrijke getuige zowel van de toeristische ontsluiting van het tot dan toe landelijke Kalmthout als van de aanzienlijke bijdrage hierin door de Antwerpse joodse gemeenschap, die zich perfect in deze toeristische traditie wist in te passen. De roep van het leven in een rustige, natuurlijke omgeving buiten de stad deed villawijken en tuinwijken ontstaan (in Sint-Mariaburg Ekeren, in Kapellen, in Kalmthout, enzovoort) waarbij de rechtstreekse treinverbinding vanuit Antwerpen een belangrijke rol speelde. Het verhaal achter de synagoge belicht bovendien het verschil tussen de voor- en de naoorlogse geschiedenis van de joodse gemeenschap, de complexiteit van de verschillende religieuze - gematigd liberaal, streng orthodox,... - en politieke - bundisten, zionisten,... - strekkingen binnen deze gemeenschap, de verwevenheid met de diamantsector, de grensoverschrijdende betrokkenheid en het belang van een fundamentele en wereldwijde verdraagzaamheid.