Beschermd monument

Onze-Lieve-Vrouwgasthuis: kapel en achterliggende kloostervleugel

Beschermd monument van tot heden

ID
397
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/397

Besluiten

Onze-Lieve-Vrouwgasthuis: kapel en kloostervleugel
definitieve beschermingsbesluiten: 09-12-2011  ID: 4902

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De kapel van het voormalige Onze-Lieve-Vrouwgasthuis te Vilvoorde met inbegrip van de achterliggende kloostervleugel, is beschermd als monument.



Waarden

De kapel van het voormalige Onze-Lieve-Vrouwgasthuis met inbegrip van de achterliggende kloostervleugel is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door:

historische waarde

Ingeplant in het centrum van de stad, langs een belangrijke historische invalsweg vormt de kapel een enig materieel relict van één van de oudste religieuze instellingen in de stad, in casu het sinds 1236 vermelde Onze-Lieve-Vrouwgasthuis, in oorsprong een stichting van de Duitse Ridderorde van de Landcommanderij van Alden Biezen die er een gasthuis oprichtte waarvan de zorg vanaf het midden van de 13de eeuw werd overgenomen door de gasthuiszusters-Augustinessen die de site systematisch zouden uitbouwen tot de belangrijkste verpleeginrichting van de stad. De tegen de zuidwand aangebouwde en in zijn huidige voorkomen uit de eerste helft van de 19de eeuw daterende vleugel met op het gelijkvloers kapel en sacristie, op de verdieping enkele cellen vormt de laatste getuige van het voormalige klooster van de zusters Augustinessen.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Met haar nokloze dakstructuur wellicht minstens tot de 16de eeuw opklimmend maar in haar huidige vorm goed bewaard voorbeeld van een barokke, momenteel volledig in de straatwand geïncorporeerde (gasthuis) kapel uit eind 17de-begin 18de eeuw, uitgewerkt als een rechthoekig volume onder geknikt zadeldak met zeszijdige dakruiter waarbij de enige vrijstaande, zeven venster- en een deurtravee tellende gevel in zandhoudende kalksteen wordt gearticuleerd door hooggeplaatste rondboogvensters onder geprononceerde druiplijst en door een geëlaboreerde inkompartij in de vorm van een in een rechthoek ingeschreven natuurstenen schouderboogdeur met geringde stijlen, oren en sluitsteen, gevat onder een gebroken, gebogen fronton met een medaillon met Mariamonogram en siervazen, het geheel bekroond met een rondboognis met Onze-Lieve-Vrouwebeeld. De opdeling van de binnenruimte in een aparte zone voor het publiek en voor de zieken onderstreept de oorspronkelijke functie als gasthuiskapel.

artistieke waarde

De deels met een spitstongewelf en deels vlak afgedekte binnenruimte vormt een opmerkelijke illustratie van een barokke, wellicht vroeg 18de-eeuwse stucdecoratie waarbij de velden zijn opgehoogd met een symmetrisch decor van geprofileerd, geometrisch lijstwerk met centrale, geschilderde vierpassen met voorstelling van de vier evangelisten en engelenfiguren. Een waardevol, 1692 te dateren barok portiekaltaar van gemarmerd hout met centraal een geschilderd altaarstuk naar Van Dijck, geflankeerd door de houten beelden van de patroonheiligen versterkt de intrinsieke en authenticiteitswaarde van deze voormalige gasthuiskapel. Markant element op zolder is tevens de octogonale houten lantaarn met 1718 gedateerd, gestuct koepelgewelf.


Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van

Onze-Lieve-Vrouwegasthuis

Vlaanderenstraat (Vilvoorde)
Van het voormalig Onze-Lieve-Vrouwegasthuis waarvan de stichting opklimt tot de dertiende eeuw, resten enkel de barokke kapel, het negentiende-eeuwse moederhuis en ouderlingenhuis.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.