De bescherming als monument betreft de watermolen genaamd Hoogmolen, met inbegrip van het molengebouw, het sluiswerk, het waterrad en de volledige maaluitrusting met alle toebehoren (houten meelbak, weegschaal, patentmolen, hamermolen met rheostaat, jakobsladder, luiwerk). De uitrusting van de watermolen dateert grotendeels uit 19de eeuw, maar de molen heeft een oudere kern die teruggaat tot de 16de eeuw.
Het beschermingsdossier motiveert de industrieel-archeologische waarde van de watermolen Hoogmolen als volgt: "als reeds in de 18de eeuw gekende watermolen op de waterloop Aa, uitgerust met twee koppels maalstenen, met een roerend werk van een 19de-eeuws type, met hulpwerktuigen die vooral de evolutie in de 20ste eeuw aangeven en als onderdeel van een groter geheel bestaande uit een woonhuis en uit stallingen met schuur die rond een open en zelfs publiek erf gesitueerd zijn."
- Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL000426, Hoogmolen (DE SCHEPPER J., 1995).
De omgeving van de molen is als dorpsgezicht beschermd. In 2004 werd de bescherming van het molengebouw als monument uitgebreid tot het gehele molencomplex; een bescherming die werd gewijzigd in 2005. Bij deze wijziging werd het vernieuwde woonhuis aan de zuidwestkant van het molenerf uit de afbakening gehaald.
De watermolen genaamd Hoogmolen is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de: