Beschermd monument

Vierkantshoeve met omgeving

Beschermd monument van tot heden

ID
3546
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3546

Besluiten

Vierkantshoeve met omgeving, weide rond Motheuvel en kapel Sint-Evermarus met omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 25-06-2002  ID: 3893

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De vierkantshoeve is beschermd als monument. De bescherming omvat alle hoevegebouwen, het erf en de onmiddellijke omgeving bestaande uit een tuinperceel ten westen van de hoeve.



Waarden

De vierkantshoeve met erf en omgeving is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Rutten was in oorsprong waarschijnlijk een Karolingisch fiscusgebied, dat als domein van de Pepiniden steeds een keizerlijke bezitting bleef. Vermoedelijk schonk Lodewijk de Vrome het goed als leen aan de abdij van Selingenstadt en in 1018 ging het over naar de benedictijnerabdij van Burtscheid bij Aken. De abdij vormde de meest concrete macht in het dorp, stimuleerde de stichting van de Sint-Evermaruskapel (1lde eeuw) en het kleine kapittel (6 kanunniken) van de Sint-Martinusparochie (l3de eeuw), waarvan de proost door de abdis van Burtscheid werd benoemd. De winning van Burtscheid, een imposante gesloten hoeve met 17de-eeuwse kern, kan mogelijks worden geassocieerd met het neerhof van de verdwenen Ruttense Mottoren, die de kern uitmaakte van het domein. Sinds de optekening van de Ferrariskaart (1770-1774) lijkt er kadastraal aan het gebouw weinig te zijn veranderd.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: 17de-eeuws complex van witgekalkte (erfzijdegevels), bakstenen gebouwen onder steile zadeldaken, geschikt rond een rechthoekig, gekasseid erf; woonhuis in het achterste gedeelte van de linkervleugel; stallingen in de achtervleugel, rechtervleugel en het voorste gedeelte van de linkervleugel; dwarsschuur in de vleugel aan de Motstraat. Sporen van verschillende bouwfasen: een 17de-eeuwse in woonhuis en achtervleugel (breukstenen plint en steil dak), een laat-17de tot vroeg-18de-eeuwse in de erfgevel van de achtervleugel (rondboogdeuren in een rechthoekige kalkstenen omlijsting met uitspringende sluitsteen, imposten en neuten), een laat-18de tot vroeg-19de-eeuwse in de erfgevels van alle vleugels, evenals aan de buitenzijde van het woonhuis (rechthoekige muuropeningen in vlakke kalkstenen omlijsting, smeedijzeren krulankers). De dwarsschuur, opgetrokken op een silexplint, vertoont intern nog een imposante vakwerkstructuur met ankerbalkgebinten en ankerbalkstandjukken.

sociaal-culturele waarde

De zone vanaf de Sint-Evermaruskapel tot de oude pachthoeve is een kernachtige getuige van een groots feodaal verleden, met de heerlijke motte als centrum. Motte, pachthoeve en kapel symboliseren als het ware de middeleeuwse maatschappij, maar zijn ook getuigen van de lokale politiek. Deze monumentale site domineert het dorp en de omgeving.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Vierkantshoeve

Etjesstraat 17, Motstraat 8 (Tongeren)
Imposante gesloten hoeve met kern uit de 17de eeuw, mooie ligging temidden van een vrij gaaf bewaard agrarisch landschap.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Feodale kern Rutten

Beekstraat, Etjesstraat, Motstraat, Raam (Tongeren)
De dorpskern van Rutten omvat een open zone met weiland en boomgaarden die de feodale kern van Rutten vormt. Deze zone wordt gedomineerd door de motte van Rutten die tegenover de Sint-Evermaruskapel ligt. Ten noordoosten bevindt zich de imposante vierkantshoeve van Burtscheid. Rondom liggen glooiende akkers en weilanden.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.