Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Gehucht Smeermaas met aansluitend gedeelte Zuid-Willemsvaart

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
2946
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/2946

Besluiten

Hoeven en gehucht Smeermans met deel van Zuid-Willemsvaart
definitieve beschermingsbesluiten: 04-11-2002  ID: 3959

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Het gehucht Smeermaas te Lanaken, is beschermd als dorpsgezicht.



Waarden

Oude Heirbaan 14-22 met park en Kanaaldijk 26 en 31 met aansluitend gedeelte Zuid-Willemsvaart zijn beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De Romeinse heirbaan van Maastricht naar het noorden, op de linkeroever van de Maas, was tot de aanleg van de steenweg Maastricht-Maaseik, de enige verkeersweg over land naar het noorden. Ondanks de vele 19de- en 20ste-eeuwse ingrepen in de streek - aanleg van nieuwe wegen, de Zuid-Willemsvaart, de ontwikkeling van de oostrand van het Kempisch plateau tot zware industriezone, de ontwikkeling van nieuwe woonwijken - bleef het tracé van deze weg in het landschap behouden en groepeert de oudste bebouwing van de regio. De gebouwen zijn bovendien van belang, omdat ze getuigen van de thans verdwenen landbouwactiviteit in het gebied.
Hier komt bij dat de elementen aan de Kanaaldijk de aansluitende evolutie van het gebied illustreren. Een eerste belangrijke ontsluiting en het begin van de latere industrialisering van het gebied, was de aanleg van de Zuid-Willemsvaart in 1824-1829. De woningen nummer 26 en 31 van de Kanaaldijk behoren tot de oudste voorbeelden van bebouwing aan het kanaal, gelegen aan het oude jaagpad. De 19de-eeuwse ontwikkeling van Kluisstraat 14-18 en de aanleg van het park getuigen van het steeds dalende belang van de landbouwactiviteit.

industrieel-archeologische waarde

De industrieel-archeologische waarde heeft betrekking op het gedeelte van de Zuid-Willemsvaart, dat in het dorpsgezicht werd opgenomen. De aanleg ervan is een zeer vroege (1824-1829) industriële ingreep in een tot dan toe zuiver agrarisch gebied.

artistieke waarde

in casu esthetische waarde:
Door het steeds verminderende belang van de Zuid-Willemsvaart in de tweede helft van de 20ste eeuw eeuw, heeft de omgeving ervan een zeer landelijk karakter gekregen, gekenmerkt door de interessante begroeiing, de beplanting van de kanaaldijken en jaagpaden. Ook het park van Kluisstraat 14-18 vormt een belangrijk groen-element. Deze groene zones omkaderen op een schilderachtige wijze de voor bescherming aangeduide gebouwen.


Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Boerenburgerhuis

Oude Heirbaan 59 (Lanaken)
Resterend boerenburgerhuis van een semi-gesloten hoeve, waarvan de dienstgebouwen verdwenen.


Hoeve en dorpswoning

Kluisstraat 14, 20-22 (Lanaken)
De dorpswoning en de hoevegebouwen vormde oorspronkelijk een gesloten complex, waarschijnlijk een grote hoeve (Atlas van de Buurtwegen, 1846). Thans in verschillende woningen onderverdeeld. De kern dateert waarschijnlijk uit 17de eeuw. In eerste helft van de 19de eeuw gebeurde een eerste splitsing.


Kleine hoekwoning

Kanaaldijk 26 (Lanaken)
Kleine woning van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak , uit de 19de eeuw.


Kleine woning aan de Zuid Willemsvaart

Kanaaldijk 31 (Lanaken)
Kleine woning aan de Zuid Willemsvaart, uit de eerste helft van de 19de eeuw.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.