Beschermd monument

Houten noodwoning

Beschermd monument van tot heden

ID
21185
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/21185

Besluiten

Houten noodwoning
definitieve beschermingsbesluiten: 15-12-2017  ID: 14567

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft de houten noodwoning en een deel van het omliggend perceel.



Waarden

De houten noodwoning van het Koning Albertfonds is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

culturele waarde

De noodwoning getuigt van de enorme impact die de Grooten Oorlog had op het dagelijks leven. De Eerste Wereldoorlog hield Vlaanderen jarenlang in zijn greep en tekende het leven van ontelbaar veel mensen bijzonder ingrijpend. De Eerste Wereldoorlog was een internationale gebeurtenis bij uitstek, waarbij het gros van Vlaanderen door een vijandelijke mogendheid werd bezet. De herinnering aan de Eerste Wereldoorlog kent nog steeds een breed maatschappelijk en internationaal draagvlak.

architecturale waarde

De noodwoning heeft een architecturale waarde, als een type houten barak dat tot in het kleinste detail was gestandaardiseerd. Dit type barak was als bouwpakket ontworpen, waarbij gebruik gemaakt kon worden van vijf verschillende types kaders, al dan niet met een deuropening en/of een vensteropening met venster met twee opendraaiende vleugels en/ of een smal venster met roedeverdeling. De kaders werden op een vooraf gemetselde fundering geplaatst en werden voorzien van geprefabriceerde, gestandaardiseerde muurvakken. Ook het dak werd samengesteld aan de hand van standaardkaders. Ondanks het feit dat de barak bedoeld was als voorlopige oplossing, werd er bij dit type noodwoning aandacht besteed aan een verzorgde afwerking. Dit uit zich onder meer in het specifieke patroon van de verticale plankenbeschieting onder het zadeldak en de afwerking van de roedeverdeling in de voordeur.

historische waarde

Deze barak heeft een belangrijke historische waarde als zeldzaam bewaarde houten noodwoning van het Koning Albertfonds, type Zanen & Moenaert. Het Koning Albertfonds verspreidde na de oorlog een groot aantal types noodwoningen. Het type Zanen & Moenaert was in de schoot van het Koning Albertfonds ontworpen en veelvuldig verspreid. Hoewel er na de Eerste Wereldoorlog duizenden dergelijke gestandaardiseerde houten noodwoningen werden opgetrokken om te voldoen aan de grote woningnood die er toen heerste, zijn er op vandaag slechts een beperkt aantal dergelijke barakken gekend. De barak is bijgevolg representatief voor de vele houten barakjes van dit type die na de Eerste Wereldoorlog zijn opgetrokken. De historische context is belangrijk. Eppegem en omgeving had het zwaar te verduren tijdens de eerste oorlogsmaanden. De Belgische militaire begraafplaats langs de Brusselsesteenweg getuigt onder meer nog van het enorme menselijke oorlogsleed uit augustus en september 1914. Daarenboven was maar liefst 58% van het patrimonium van Eppegem door het oorlogsgeweld vernield. Nog tijdens de oorlog werden kleinere huizen heropgebouwd op initiatief van de Duitse bezetter. Met geld van het Oeuvre Suisse en Belgique werden hoeves heropgebouwd. Andere gebouwen, zoals de kerk, werden tijdens de naoorlogse wederopbouwperiode hersteld. En barakken, zoals onderhavige noodwoning van het Koning Albertfonds, konden daar waar nodig een tijdelijke oplossing bieden voor de heersende woningnood. De noodwoning was geplaatst op de locatie van een hoeve, die in augustus-september 1914 volledig vernield was. De noodwoning vormt aldus een veelbetekenende getuige van de woningnood en de wederopbouw tijdens en na de Eerste Wereldoorlog in de gemeente Zemst. De barak van Eppegem scoort goed op vlak van gaafheid, herkenbaarheid en authenticiteit, daar de originele houten structuur en het houten schrijnwerk voor zover zichtbaar grotendeels bewaard zijn. De noodwoning van Eppegem herinnert er aan dat er na de Eerste Wereldoorlog niet enkel in de frontzone een hoge woningnood heerste, maar ook dieper in het binnenland, ten gevolge van het oorlogsgeweld tijdens de eerste oorlogsmaanden.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Noodwoning

Schoondonkstraat 5 (Zemst)
Achterin gelegen houten noodwoning met rechthoekige plattegrond, één bouwlaag onder licht overkragend zadeldak, opgetrokken kort na de Eerste Wereldoorlog.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.