Ingeplant tussen de Dijle en de Vunt, waterlopen die het landschap in het noorden van Wilsele blijvend structureren, is het Puthof al sinds de late middeleeuwen een ankerpunt voor de omgeving en haar bewoners. De site is prominent zichtbaar in de omgeving, met name vanuit het nog open landschap tussen de Dijle en de Vunt ten noorden van het domein. Aan de Aarschotsesteenweg wordt het Puthof aangekondigd door de afsluiting met poorthekken, een bouwkundig element waarmee het domein zich onderscheidt van de naburige bebouwing uit de tweede helft van de 20ste eeuw en jonger. De kastanjedreef leidt de blik van de passant op de steenweg naar het landhuis centraal in het domein.

Domein het Puthof is een historisch ankerpunt in de wijk Putkapel en bij uitbreiding de gemeente Wilsele, eerst in de late middeleeuwen als een heerlijke walgrachtsite, als een cijnshoeve in de 18de eeuw en als buitengoed van de Leuvense architect Joseph François Piscador (1866-1928) voor en na de Eerste Wereldoorlog. Als walgrachtsite is het Puthof verbonden met de middeleeuwse heren van Put, tevens heren van Wilsele, een heerlijk geslacht dat voor het eerst wordt vermeld in 1312. De herinnering aan het historische Hof van Putte werd in leven gehouden door architect Piscador, die zijn buitengoed bleef aanduiden met de naam "Hof van Putte". De aanleg van de landschapstuin in het domein door Piscador heeft het middeleeuwse verleden van het Puthof niet uitgewist maar net meer aanwezig gemaakt: de grachten van de walgrachtsite werden geïntegreerd in de tuinaanleg van het domein.

In oorsprong een site met walgracht uit de late middeleeuwen, bestaande uit twee omgrachte eilanden, oorspronkelijk verenigd in een grote ovale gracht. Van deze aanleg zijn vandaag de ringgracht van het zuidelijke eiland en de tot vijver omgevormde gracht van het westelijke eiland zichtbaar. Vergeleken met andere walgrachtsites in de omgeving is het Puthof vrij goed bewaard. Daarnaast wijst de oorspronkelijke omvang van het grachtenstelsel op een meer dan gemiddelde status van het Puthof in de late middeleeuwen. In de 19de en 20ste eeuw is bebouwing met een impact op de ondergrond beperkt gebleven tot het landhuis, de hovenierswoning en hun beider omgeving, zodat het bodemarchief van domein het Puthof wellicht vrij ongeschonden is.

Het Puthof was van 1903 tot 1928 het buitengoed van de Leuvense architect Joseph François Piscador (1866-1928), een van de origineelste figuren van de late neogotiek in Vlaanderen. Piscador bouwde er een landhuis, mogelijk de uitbreiding en verbouwing van een bestaand woonhuis, en richtte er een landschapstuin in. De architecturale waarde van domein het Puthof wordt bepaald door het ensemble van het landhuis, dat door de verschillende bouwvolumes en dakvormen een pittoreske kwaliteit bezit, en de landschapstuin met markante beplanting en bouwkundige tuinelementen (tuinpaviljoen, grachten en vijvers, niskapel, beeldenzuil, Venusbeeld op sokkel, tuinmuren nabij het Venusbeeld, stenen tuintrap naar de ringgracht, tuinbruggen, artificieel rotseiland, oevermuren en dam van de vijver). In het bijzonder moet worden gewezen op de (neo)gotische bouwsculpturen in de oevermuren en de dam van de vijver, gelijkaardig aan de verwerking door Piscador van oude bouwsculpturen in de nieuwe gebouwen van de Sint-Geertruiabdij in Leuven. Zowel het landhuis als de landschapstuin zijn representatief voor de eclectische architectuuropvatting van Piscador.