Beschermd monument

Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper met kerkhof

Beschermd monument van tot heden

ID
14238
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/14238

Besluiten

Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper
definitieve beschermingsbesluiten: 17-07-2012  ID: 5051

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De Sint-Jan-de-Doperkerk met omringend kerkhof te Helkijn, is beschermd als monument.



Waarden

De parochiekerk is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Omwille van het omringend kerkhof, met verschillende 19de-eeuwse arduinen graven en 21 gietijzeren grafkruisen als getuigen van het funerair erfgoed van de hogere en lagere sociale klasse. In combinatie met de hardstenen graven, veruitwendigen de gietijzeren grafkruisen het toenmalig standenverschil binnen de maatschappij.
Het kerkhof als zijnde een voorbeeld van een parochiaal kerkhof dat getuigt van eeuwenoude funeraire tradities in Vlaanderen.
Als zijnde een typische dorpskerk met beeldbepalende ligging in een open landschap en die als dusdanig een baken vormt in de dorpsstructuur.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Als zijnde een gaaf bewaard voorbeeld van een kleine landelijke kerk gelegen in een typisch Vlaams landelijk dorp.
Als zijnde een voorbeeld van een vroeg 18de-eeuwse dorpskerk getypeerd door de sobere vormentaal in contrast met het rijkere aangeklede interieur.
Als zijnde een parochiekerk met een rijk bouwhistorisch verleden. Het huidige bedehuis werd opgericht van 1694 tot 1705 op de plaats waar voorheen een Romaans bedehuis stond. Restanten van de Romaanse kerk bleven bewaard in de westgevel met rondbogige ingang en in de twee meter dikke klokkenmuur. De zuidelijke sacristie dateert van 1686, confer datum in sluitsteen.
Als zijnde een bedehuis, teruggaande op een oudere Romaanse kerk. De kerk vormt als dusdanig een materiële getuige van een eeuwenoude en onafgebroken aanwezigheid van een kerk in de gemeente Helkijn, die voor het eerst wordt vermeld als altare de Hilcinio in 988.
Als zijnde opvallend door het rijke materiaalgebruik met name Doornikse steen. Helkijn was tijdens het ancien regime een belangrijke aanvoerhaven voor Doornikse steen.
De kerk heeft waardevol meubilair dat integraal deel uitmaakt van het interieur. Vermeldenswaardig zijn het hoofdaltaar en de zijaltaren, de biechtstoel, de preekstoel, het koorgestoelte en de verschillende beelden.
Omwille van het omringde kerkhof, met verschillende 19de-eeuwse arduinen grafstenen en gietijzeren kruisen, zie bijgevoegde lijst (bijlage I en II). Enkele 17de-eeuwse grafmonumenten bleven bewaard in de kerkmuren.
Als zijnde een kerkhof met een uitzonderlijk groot aantal bewaarde gietijzeren kruisen, wat eerder zeldzaam is in Vlaanderen.
Omwille van typerende ligging van de kerk op de grens van een open vlakte palend aan de Schelde. Deze ligging is typerend voor tal van bedehuizen in de West-Vlaamse Scheldedorpen.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper met kerkhof

Gemeenteplein (Spiere-Helkijn)
Georiënteerde éénbeukige kerk met ingebouwde westertoren, gelegen te midden van een ommuurd kerkhof. De toegang wordt gemarkeerd door een ijzeren hek. Het bedehuis wordt opgetrokken van 1694 tot 1705 ter vervanging van een Romaans bedehuis. Enkele restanten van de Romaanse kerk van circa 1200 bleven bewaard. De plattegrond ontvouwt: éénbeukige kerk met kruisvormig grondplan, ingebouwde westertoren onder ingesnoerde spits bekroond door ijzeren kruis en torenhaan. Schip van vier traveeën, koor van één travee met driezijdige sluiting. 

Is de omvattende bescherming van

Orgel parochiekerk Sint-Jan-Baptist

Gemeenteplein (Spiere-Helkijn)
Voorgeschiedenis In 1750 werd een orgel gebouwd door P.-J. De Rijckere (Kortrijk). Helkijn wordt vermeld in de werklijst van L.B. Hooghuys (Brugge); Hooghuys vermeldt de aard van de werken niet, maar het kan zowel een nieuwbouw als een renovatie van het De Rijckere-orgel betreffen; te dateren in of kort na 1870. Rond 1900 was het instrument in onderhoud door Th. Delmotte (Doornik). In 1919 werd een orgel verkocht door de toenmalige pastoor, omdat het beschadigd was in de Eerste Wereldoorlog (naar verluidt was het een instrument met historische waarde). Er was daarna enkel nog een klein harmonium in gebruik (van Ch. Anneessens – Geraardsbergen), dat hersteld werd in 1931 door J. Anneessens (Menen), en als reserve-instrument behouden werd. In 1931 werd ook een nieuw groot harmonium geleverd door Anneessens, nadat de plannen voor het bouwen van een pijporgel gestrand waren. Hui


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.