Beschermd monument

Villa ter Beuken met park en conciërgewoning

Beschermd monument van tot heden

ID
13825
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/13825

Besluiten

Villa ter Beuken
definitieve beschermingsbesluiten: 18-01-2016  ID: 5870

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De Villa ter Beuken, het omgevend park en de conciërgewoning zijn beschermd als monument, met uitzondering van de nieuwbouwelementen op het domein.



Waarden

Villa ter Beuken met park en conciërgewoning is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: De Villa ter Beuken is een kwalitatief en goed bewaard voorbeeld van een vrijstaande landelijke villa, gebouwd in 1914 naar ontwerp van de Gentse architect Prosper Alfred Buyck (1873-1938) en rijkelijk ingericht onder begeleiding van de Brusselse decorateur-interieurarchitect G.F. Bage.
De kasteelachtige Villa ter Beuken is een representatieve getuige van de toenmalige geromantiseerde landelijke wooncultuur, uit het begin van de 20ste eeuw, van de rijk geworden industriële klasse en burgerij, die haar welstand en maatschappelijke positie etaleerde in de luxueuze aankleding van een kasteelachtige villa met ruim aangelegd park.
De welstellende bouwheren deden een beroep op gekende architecten en kunstenaars-ontwerpers. De werken werden er uitgevoerd door gespecialiseerde vaklui en bedrijven, in duurzame materialen en volgens ontwerp naar gekozen model in de ateliers.
De architect-decorateur leverde de stijl die de opdrachtgever had besteld voor de interieurs van de diverse leefruimten; vooral de Franse Lodewijkstijlen werden opnieuw geïnterpreteerd.
De imposante villa is achterin gelegen in een afgesloten parkdomein in Engelse landschapsstijl, waarvan de aanleg van het park teruggaat tot de tweede helft van de 19de eeuw. Het parkdomein vormt met de villa een samenhangend en goed bewaard historisch geheel en wordt gekenmerkt door twee beukendreven, dendrologisch waardevolle solitaire bomen, een serpentinevijver met brug in art-decostijl, gietijzeren bruggetjes, een restant van een ijskelder en een later toegevoegde kleine en sobere conciërgewoning uit 1940. De conciërgewoning, langs een wandelpad opgericht aan de rechterzijde van de villa, is een ontwerp van de Lokerse architect Fern(andl De Bruyn (1906). In een representatieve stijl voor de jaren 1940 en 1950 wordt de vrijstaande woning in rode baksteenbouw gekenmerkt door een uitzwenkend laag bouwvolume onder een steil zadeldak gedekt met rode pannen, eertijds voorzien door een brede klimmende dakkapel. De eenlaagse voorgevel is ingedeeld in een centrale rondboogvormige deur gevat in een geprofileerde bakstenen omlijsting en met aan weerszijden een vierkantig venster. De linkerzijgevel telt twee bouwlagen onder een steile topgevel. De puntgevel bevat twee smalle bovenvensters. Het gelijkvloers van de zijgevel is ingedeeld in twee partijen. De linkerpartij bevat een breed rechthoekig venster. De vooruitspringende rechterpartij wordt gedekt door een smalle luifel in steen die een rechthoekige deurportiek en een smal bovenvenster overspant. De vensters waren eertijds beluikt. In het park komen verscheidene monumentale bomen voor waaronder beuk, plataan, paardenkastanje, esdoorn en Amerikaanse eik. Zij vormen esthetische blikvangers in het park. Het bomenbestand vormt een wezenlijk historisch en botanisch betekenisvol bestanddeel van de site en omvat onder meer volgende merkwaardige bomen: twee dreven van 34 rode beuken (Fagus sylvatica 'Atropunicea') slingeren van de inkom aan de straat naar de villa: een rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') als rijzig exemplaar aan de inkom van het park; een rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') als monumentaal exemplaar aan de vijver, linkerdeel van het park: een rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropunicea') een prachtig exemplaar· bovenop de ijskelder; een treures op het heuveltje aan de linkerkant van de vijver (Fraxinus excelsior 'pendula') verkeert in niet zo beste staat: een Amerikaanse eik (Quercus rubra Fagacea) als imposante boom aan de rand van het pad rechts van de villa.

artistieke waarde

De villa wordt gekenmerkt door harmonische verhoudingen in zijn asymmetrische compositie en door een verzorgde uitvoering. Architectonisch is het een kwalitatief uitgevoerd ontwerp, dat gekenmerkt wordt door een rijkelijke eclectische vormgeving, een imposant volume en een fraaie binneninrichting, waarbij verschillende gangbare stijlen werden toegepast, gaande van de art nouveau, de Anglo-Normandische cottagekenmerken tot de Franse neo-Lodewijkstijlen voor de decoratieve binnenafwerking.
Het fraai aangeklede interieur, in een veelheid van stijlen, is nog bewaard in de grootse traphal met bordestrap, in het grote Lodewijk XIV-salon en het kleine empire-salon, in de empire-eetkamer van het gelijkvloers en in de slaapkamers van de eerste verdieping, met behoud van: de originele gevleugelde binnendeuren met decoratief opgelegd houtwerk, lambriseringen in pitch pine, decoratief bepleisterde plafonds, marmeren schouwmantels in Franse neostijlen, tegelvloeren in zwart en wit marmer en parketvloeren, alsook het geschilderd en gekleurd glas in ramen en deuren van de verschillende verdiepingen.
Uitzonderlijk fraai en opvallend zijn twee grote gekleurde glasramen, over drie glaspanelen geschilderd met motieven van bloementuilen en vazen, plantenslingers, en vogels. Een drielichtvenster bevindt zich op het bordes van de monumentale traphal en een tweede meerdelig glasraam in de erker van de vroegere grote slaapkamer op de eerste verdieping.
Een twee meter hoog bas-reliëf in natuursteen, met als thema de "Schone Kunsten" siert de zuidelijke zijgevel. Het is een artistiek ontwerp van 1922 van de gekende Gentse beeldhouwer Geo Verbanck (1881-1961), gesigneerd.

sociaal-culturele waarde

Door de economische groei ten gevolge van de industrialisatie eind 19de- begin 20ste eeuw, kon een groep van nieuw rijk geworden burgers zich een riant landhuis voor permanente woonst veroorloven buiten het drukke stadcentrum, waarmee ze hun welstand maar ook hun culturele verhevenheid etaleerden.
De kasteelachtige villa's of 'chateaux', opgericht ten noorden van de Durme, getuigen van de rijkdom van de Lokerse welgestelde burgerij, die zijn fortuin en welstand had opgebouwd als textielfabrikanten of in de voor Lokeren zeer typische haarsnijderijnijverheid kort voor en in de decennia na 1900.
De 'excentrieke' Anna Cogen, fabrikante in de haarsnijderij, die met haar gezin in 1928 de eerste en enige bewoner van het domein zal worden, heeft haar naam onlosmakelijk verbonden aan de Villa ter Beuken.
De stedenbouwkundige en landschappelijke waarde van de parktuin wordt gevormd door de typische aanleg voor die periode als een fraaie Engelse landschapstuin met specifieke kenmerken en parkaanleg-elementen. Het parkdomein vormt een beeldbepalende ruime groenzone met erfgoedwaarde binnen de stadstructuur.
In de decennia na de Tweede Wereldoorlog zullen deze kasteeltjes worden verlaten en in verval geraken, mede ten gevolge van de teloorgang van de vermelde industrieën. Sinds 1986 is het domein in gebruik als openbaar park en kreeg het gebouw een culturele bestemming als stedelijke academie.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Villa ter Beuken met park

Groendreef 8 (Lokeren)
De Villa is een kwalitatief en goed bewaard voorbeeld van een vrijstaande landelijke villa met omliggend park, gebouwd in 1914 naar ontwerp van de Gentse architect Prosper Alfred Buyck en rijkelijk ingericht onder begeleiding van de Brusselse decorateur-interieurarchitect G.F. Bage. De imposante villa is achterin gelegen in een afgesloten parkdomein in landschappelijke stijl, waarvan de aanleg van het park teruggaat tot de tweede helft van de 19de eeuw. In het park bevinden zich onder andere een betonnen brug in art-decostijl, gietijzeren bruggetjes, restanten van een ijskelder en een conciërgewoning.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.