Beschermd monument

Klooster- en schoolcomplex

Beschermd monument van tot heden

ID
1358
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/1358

Besluiten

Immaculata-instituut
definitieve beschermingsbesluiten: 23-08-2013  ID: 5208

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument betreft het klooster- en schoolcomplex, ten tijde van de bescherming gekend als het Immaculata-instituut.



Waarden

Het voormalige Immaculata-instituut is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Gesitueerd binnen de eerste stadsomwalling, in de nabijheid van Hennemarkt en Sint-Germanuskerk historisch belangrijke, sterk gelaagde, minstens tot het begin van de 13de eeuw opklimmende site van het 's hertogenhuys (1367) of domus domini ducis (1374-1375), de Tiense residentie van de hertogen van Brabant, die rond 1372 door hertogin Johanna werd weggeschonken met het oog op de oprichting van een Karmelieten- of 0nze-Lieve-Vrouwbroedersklooster dat zich zou uitbreiden tot gans het driehoekige perceel tussen Ooievaarstraat en de straat aan wie het klooster zijn naam zou lenen. Na de Franse Revolutie als nationaal goed verkocht, verbouwde en verfraaide de Tiense rentenier Gérard Simons er rond 1800-1820 een bestaand pand tot een statige herenwoning terwijl de vroegere kloostergebouwen werden verhuurd aan de pas opgerichte congregatie les Soeurs de I'Union au Sacré- Coeur die er in de periode 1804-1817 niet alleen hun moederhuis maar ook een bloeiende meisjesschool met internaat uitbouwden en er aldus de basis legden voor een eeuwenlange onderwijstraditie. Na een onduidelijke tussenperiode werd de onderwijsfunctie in 1883 hervat door de Soeurs de Notre-Dame de Namur die met uitbreiding en verbouwingen in belangrijke mate het definitieve aspect van het schoolcomplex zouden bepalen. Sinds de terugkomst van de Zusters van de Vereniging met het Heilige-Hart Jezus in 1954 gekend als het gerenommeerde lmmaculata-instituut en vervolgens in 1998 opgenomen in de scholengroep Diocesane Instituten, maakt deze eeuwenoude site momenteel, als één van de vestigingen van het 0nze-Lieve-Vrouwinstituut, deel uit van het VIA, de Vrije Instituten van het Aartsbisdom.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Architecturaal opmerkelijk, stilistisch heterogeen ensemble gevormd door de op de speelplaats uitgevende volumes van het 's hertogenhuis (begin 13de eeuw en 1676), een uit drie onderscheiden panden samengestelde straatwand (1800 à 1820, 1883 en 1929) en een haakse klassenvleugel (1883).
Het 's hertogenhuis een enig bewaard relict, in casu de noordvleugel van het verdwenen Karmelietenklooster (1676) in de vorm van een twee bouwlagen en negen traveeën tellend volume in zogenaamde traditionele bak- en zandsteenstijl met streektyperend gebruik van kwartsiet van Overlaar voor hoge, afgeschuinde plint en speklagen en een dragende structuur met moerbalken op bekapte sloffen en traditioneel, genummerd dakgebinte, inclusief hijsrad. De tot het begin van de 13de eeuw opklimmende kelder vormt een uniek bewaard relict van het 's hertogenhuis, de Tiense residentie van de hertogen van Brabant, in de vorm van een in Gobertange en tufsteen van Lincent uitgewerkte, laatromaanse kelder - mogelijk de aanzet van een woontoren - overkapt met vier kruisgewelven met halfronde gordelbogen, lateraal opgevangen door muraalbogen en halfronde sokkels en centraal door een monolietzuil met kelkkapiteel in kwartsiet van Overlaar.
Het deels in baksteen en deels in witte natuursteen opgetrokken drie bouwlagen en acht traveeën tellend pand met koetspoorttravee vormt een representatief en zowel in- als uitwendig goed bewaard voorbeeld van een voorname, rond 1800 à 1820 te dateren laatclassicistisch herenhuis gekenmerkt door een verjongende gevelordonnantie, een risalietvormig accent ter hoogte van de drie middentraveeën en een verzorgd Lodewijk XVI-decor. Markant is tevens het homogene empire-interieur met nadruk op de ruime, lichte traphal, ritmisch gearticuleerd door tien zuilen op hoog basement en uitgerust met een driekleurige marmeren vloer in diagonaalpatroon en een elegante houten bordestrap met licht zwenkende aanzet en zuilvormige trappaal.
Het drie traveeën en twee bouwlagen tellende bakstenen pand (1883) met bijna gevelhoog pilasterdecor met verdiepte steekboogvensters en brede baksteenfries met consolevormende blokmotieven vormt een representatief voorbeeld van een kloostergebouw in late neogotische stijl met gelijkvloers twee spreekkamers en op de verdieping de driezijdig gesloten, drie traveeën tellende kloosterkapel met kruisribgewelf op consoles en deels bewaarde polychromie van blad- en rankwerk.
De bakstenen, twee bouwlagen tellende, langgerekte en geknikte klassenvleugel (1883) die de speelplaats aan westzijde afsluit, vormt met zijn hardstenen plint, rechthoekige en getoogde vensters met doorgetrokken hardstenen latei, halfradvensters in de overigens blinde achtergevel, karakteristieke gangstructuur, houten lambrisering, beglaasde houten tussenwanden en paneeldeuren, een typische exponent van een neoclassicistisch geïnspireerd schoolgebouw uit het laatste kwart van de 19de eeuw.
Het met een mansardedak afgedekte, drie traveeën en twee bouwlagen tellende, gecementeerde bakstenen pand (1929) met strak symmetrisch-geometrische ordonnantie met liseenstructuur en verdiepte velden en door fijne glasroeden sterk gecompartimenteerde houten ramen als een representatief voorbeeld van een art deco geïnspireerd schoolgebouw uit het interbellum naar ontwerp van de Tiense architect Albert Geens (1874-1936).


Aanduiding van

Is de bescherming van

Klooster- en schoolcomplex

Ooievaarstraat 30 (Tienen)
Voormalig ’s hertogenhuis met 13de-eeuwse kern dat later als klooster werd heringericht, vanaf het begin van de 19de eeuw zijn de gebouwen in gebruik als school, met verschillende uitbreidingen.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.