Beschermd monument

Pius X-domein met grafkapel priester Poppe

Beschermd monument van tot heden

ID
12496
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/12496

Besluiten

Pius X-kapel met cultuurgoederen en bijhorend domein
definitieve beschermingsbesluiten: 02-12-2015  ID: 5835

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De afbakening van de bescherming als monument omvat het Pius X-domein: de grafkapel van priester Poppe of Pius X-kapel, met inbegrip van de open ruimte voor de kapel, het getrapte verhoog met buitenaltaar tussen flankerende ommuurde voorhofjes, het verhard voorplein, het omringend omheinde parkbos met toegangsweg naar de kapel. Het sanitair blok in de noordoostelijke hoek van het domein hoort niet tot de bescherming.



Waarden

Grafkapel van priester Poppe of Pius X-kapel met bijhorend Pius X-domein, met uitsluiting van het sanitair blok is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De Pius X-kapel, als modernistische kapel met inbegrip van twee ommuurde voortuintjes en een getrapt verhoog met buitenaltaar gebouwd met de functie van grafkapel voor priester Edward Poppe, is een zeldzaam exemplaar van dit type religieus bouwkundig erfgoed gebouwd na de Tweede Wereldoorlog. In opdracht van het Priester Poppe-comité opgericht in 1960-1961 naar ontwerp (1959) van de Brugse architect Jozef Lantsoght, behoort deze grafkapel tot het belangrijkste religieuze oeuvre van deze architect. Het Pius X-domein vormt historisch en visueel als cultuurlandschappelijke omgeving een entiteit met de Pius X-kapel als bedevaartsoord. De aanwezigheid van een omringend parkbos met open ruimte tegenover het buitenaltaar voor de kapel, om bedevaarders en andere Poppevereerders erediensten in openlucht te kunnen aanbieden, behoort immers tot het oorspronkelijk concept van het bedevaartsoord met grafkapel van priester Poppe. Het parkbos gaat terug op een deel van het kasteelpark van het in oorsprong feodale kasteel van Moerzeke.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: De grafkapel van priester Poppe is een representatieve manifestatie van de vernieuwing in de kerkelijke bouwkunst die in de naoorlogse periode werd gerealiseerd en vertegenwoordigt de sterke creatieve inbreng van een Sint-Lucasarchitect binnen het innovatieve kerkelijk bouwen voor 1965. De uitzonderlijke aanleg van de kapel volgens een opvallend symmetrisch concept waarbij ook de buitenruimte betrokken is, gaat gepaard met een originele opstand die aan de constructie tevens monumentaliteit verleent. In haar bouwkenmerken vertoont de kapel herkenbaar verwantschap met de beschermde Onze-Lieve-Vrouw ter Duinenkerk te Koksijde naar Lantsoghts ontwerp. Typerend hiervoor is de toepassing van een betonconstructie met gewitte bakstenen bekleding en het plastisch gebogen dakvlak dat tot boven de voorgevel opstijgt en uitloopt in een klokkenstoel. De verticaliserende glasstroken vormen een belangrijk element in de gevelcompositie en benadrukken hier tevens het contrast van het opgaand elegante hoofdvolume van de kapel met de lage haakse zijkapellen en ommuurde voorhofjes.

artistieke waarde

De grafkapel geldt als een zeer kunstzinnige architecturale creatie met een verrassende originaliteit en een evenwichtige compositie die tegelijkertijd een krachtige dynamiek en emotionerende expressiviteit bezit. De half abstracte gekleurde glas-in-loodramen van kunstglazenier Maurice Nevens, maken een levendig bestanddeel uit van de bijzondere architectonische ruimte en vertegenwoordigen kwalitatieve glasraamkunst uit de naoorlogse periode. Evenals het altaar en het levensgrote Mariabeeld door beeldhouwer Maurice Witdouck illustreren deze geïntegreerde kunstwerken de samenwerking van architect Lantsoght met deze beide kunstenaars binnen zijn kerkelijke bouwwerken.

wetenschappelijke waarde

Het parkbos van het Pius X-domein bewaart zeer fraaie oude zomereiken (Quercus robur) die als exemplaren met hoge stammen en met stamomtrek van 325 centimeter tot 232 centimeter een botanische waarde vertegenwoordigen.

sociaal-culturele waarde

Als vereringsplaats en bedevaartsoord voor de zalig verklaarde priester Edward Poppe was zijn grafkapel lange tijd een grote publiekstrekker. Er vinden nog steeds gebedsdiensten en eucharistievieringen plaats in de kapel die de devotie tot priester Poppe levendig houden. De eucharistische en mariale symboliek in de glasramen verwijzen naar de bijzondere spiritualiteit van Priester Poppe. Als bekwaam godsdienstpedagoog, door zijn geschriften en opvattingen, die internationaal verspreid raakten, verwierf priester Poppe vooral in godsdienstige kringen ook in het buitenland een grote waardering. Het omheinde Pius X-domein met het karakter van een parkbos zonder specifieke aanleg en gelegen in binnenblok, creëert rondom de grafkapel een omgeving die de nodige rust en sereniteit biedt aan dit verering- en bedevaartsoord. De bijhorende landschappelijke omgeving ondersteunt tevens de religieuze belevingswaarde die uitgaat van de monumentale grafkapel. Het bedevaartoord met grafkapel van priester Poppe oefent thans nog altijd aantrekkingskracht uit zowel op de christelijke geloofsgemeenschap als vanuit toeristisch oogpunt.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Pius X-domein met grafkapel priester Poppe

Kasteellaan (Hamme)
De Priester Poppekapel staat in een bebost domein, bijgenaamd Pius X-domein. De grafkapel werd gebouwd naar ontwerp van architect Jozef Lantsoght en wordt gekenmerkt door glasramen van kunstglazenier Maurits Nevens.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.