Beschermd monument

Domein Cabour

Beschermd monument van tot heden

ID
11723
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11723

Besluiten

Domein Cabour
definitieve beschermingsbesluiten: 21-06-2010  ID: 4717

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Domein Cabour te Adinkerke werd beschermd als monument bij ministerieel besluit van 21 juni 2010. Het domein omvat het duinengebied en het militair erfgoed uit beide wereldoorlogen. Een deel van het domein werd beschermd als landschap bij koninklijk besluit van 29 mei 1964. De veldbatterij Adinkerke werd beschermd als monument bij ministerieel besluit van 10 juni 1999.



Waarden

Domein Cabour is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:

industrieel-archeologische waarde

Het algemeen belang van de industrieel-archeologische waarde wordt bepaald door het voorkomen van een ontijzeringsstation, dat na de Eerste Wereldoorlog werd opgericht op het domein Cabour, uitgerust met een voor die tijd revolutionair procedé van openluchtsproeiers en automatische filterdruk. De gebouwen van dit waterwinningssysteem, met bijhorende installaties, zijn vrij volledig bewaard gebleven. Zowel het gebouw met zuig putten en distributiepomp, het eigenlijke ontijzeringsstation met elektrische pompen, de reinwaterkelders als de elektriciteitscabine hebben, als materiële getuigen van een belangrijke fase in de evolutie van de waterwinning en -behandelingstechnologie, een belangrijke industrieel-archeologische waarde.

historische waarde

Het algemeen belang van de historische waarde van het Domein Cabour wordt enerzijds bepaald door de bijzondere occupatiegeschiedenis van het gebied en anderzijds door de militair- en architectuur-historische waarde van de goed bewaarde relicten van de verdedigingsstructuren uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog evenals de goed bewaarde relicten van het militair hospitaal en van de eerste militaire waterwinning in het gebied aangelegd door het Belgisch leger in 1917. Door de goede bewaringstoestand en de volledigheid van deze relicten is de documentaire waarde van dit gebied bijzonder hoog. De bijzondere occupatiegeschiedenis van het domein Cabour is onlosmakelijk verbonden aan de unieke ontstaansgeschiedenis van dit gebied en wordt gekenmerkt door een vrij continue occupatie sinds de Romeinse tijd tot begin 19de eeuw als jacht- en weidegebied en door het voorkomen van relicten van oude bewoning, het 12de-eeuwse wegennet en het historisch grondgebruik. Het gebied herbergt tevens nog goed herkenbare relicten van het in 1908 opgerichte kasteeldomein Cabour, zijnde toegangsdreef en paden, kasteelvijver, genivelleerde percelen van voormalige rozen- en groentetuin en de restanten van bouwwerken van het kasteel (halfondergrondse kelders). Het algemeen belang van de militair- en architectuur-historische waarde wordt bepaald door het voorkomen van goed bewaarde restanten van het verdedigingsstelsel uit de Eerste Wereldoorlog omvattende een volledige sequentie van een loopgrachtenverdedigingslijn bestaande uit een loopgrachtenstelsel met zones voor prikkeldraadversperring, een spitsgracht, verhoogde loopgraven, verbindingsloopgraven, bunkers en kanonstellingen ten behoeve van luchtafweergeschut. De bunkers gebouwd op de gevechtsloopgracht evenals de manschapsbunkers van het militair hospitaal zijn voor de bunkerbouw uniek door hun type en opbouw. Het geheel vormt het enig volledig bewaard gebleven loopgrachtencomplex uit de Eerste Wereldoorlog op Vlaams grondgebied. Van de inrichting van een militair hospitaal in 1915 in en rond het nu verdwenen kasteel Cabour resten op het terrein de duidelijk zichtbare terreinnivellaties rond de kasteelvijver voor de oprichting van 22 houten barakken van het militair hospitaal, de bewaard gebleven noordelijke hoofdtoegang van het domein met wachthuisje van de Eerste Wereldoorlog, twee in opstand bewaard gebleven manschapsbunkers en een losplaats. De aanleg van de Veldstraat en de Cabourweg, zijnde respectievelijk de noordelijke en zuidelijke begrenzing van het gebied, evenals de centrale toegangsdreef in het domein kwamen in de Eerste Wereldoorlog tot stand. In het domein komen goed bewaarde resten voor van het eerste waterwinningssysteem aangelegd door de Belgische eenheden tijdens de Eerste Wereldoorlog; het betreft collectorputten, overdekte en open waterreservoirs en gebouwen, die vermoedelijk fungeerden als pompgebouw of opslagplaats. Deze restanten hebben een belangrijke historische contextwaarde, temeer ze aan de basis lagen van een decennialang gebruik van het domein als waterwinningsgebied. Het leidde tot de oprichting van onder meer een ontijzeringsstation tijdens het interbellum. De relicten van de verdedigingsstructuur uit de Tweede Wereldoorlog betreffen een schietstand en een granaatstand welke deel uitmaken van de inrichting van de Veldbatterij Schlieffen (‘Stützpunt Oostende West’) in de duinen van Cabour, die een onderdeel vormde van de Atantikwall.

wetenschappelijke waarde

De Cabourduinen, deel uitmakend van de binnenduinen van Adinkerke-Ghyvelde, zijn gevormd op een oude strandwal omstreeks 3.300 jaar geleden. Het betreft het oudste duingebied van de Belgische kust met een unieke en specifieke bodemkundige en geologische terreinopbouw welke een grote rijkdom aan wetenschappelijke informatiewaarde biedt en een baken vormt voor de reconstructie en datering van de ontstaan- en ontginningsgeschiedenis van de kustvlakte in het algemeen. De wetenschappelijke. waarde van het gebied wordt bijkomend in grote mate bepaald door de specifieke bouwtechniek en typologie van de militaire verdedigingsstructuren van de beide wereldoorlogen en van het eerste militaire waterwinningssysteem welke aan de basis lag van de naoorlogse waterwinning en de oprichting van het ontijzeringsstation tijdens het interbellum.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Domein Cabour

Cabourweg, Maerestraat, Moeresteenweg 139-141, Veldstraat, Woestijnstraat (De Panne)
Het domein Cabour omvat goed bewaarde relicten van de verdedigingsstructuren uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog evenals de goed bewaarde relicten van het militair hospitaal en van de eerste militaire waterwinning in het gebied aangelegd door het Belgisch leger in 1917. Het gebied herbergt tevens nog goed herkenbare relicten van het in 1908 opgerichte kasteeldomein Cabour.

Is de omvattende bescherming van

Veldbatterij

Cabourweg (De Panne)
Toen de Duitsers België in 1940 bezetten, werden de belangrijkste havens al snel verdedigd. De havens kregen dan de naam Stützpunkt (Stp), wat betekent dat de haven een weerstandskern bezat om een mogelijke vijandelijke aanval tegen te gaan.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.