Beschermd monument

Duitse bunker

Beschermd monument van tot heden

ID
113376
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/113376

Besluiten

Duitse bunkers Heide
definitieve beschermingsbesluiten: 25-04-2018  ID: 14666

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft bunker 14 van de Duitse bunkergroep Heide, onderdeel van de Hollandstellung.



Waarden

De Duitse bunkers Heide (Hollandstellung) omvattende bunker 14 is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

culturele waarde

Als materiële getuigen van de Grooten Oorlog, die Vlaanderen jarenlang in zijn greep had en het leven van ontelbaar veel mensen ingrijpend tekende of volledig verwoestte. De Eerste Wereldoorlog was een internationale gebeurtenis bij uitstek, waarbij het gros van Vlaanderen door een vijandelijke mogendheid werd bezet. De herinnering aan de Eerste Wereldoorlog kent nog steeds een breed maatschappelijk en internationaal draagvlak.

technische waarde

Als betonnen constructies, die specifiek voor militaire doeleinden werden opgetrokken. Deze betonnen constructies met hun bouwtechnische kenmerken van zowel bovengrondse als ondergrondse aard, getuigen van het belang en de evolutie van de betonbouw in de stellingenoorlog, die de Eerste Wereldoorlog geworden was. Nooit eerder werden zo massaal betonnen verdedigingsconstructies opgetrokken als tijdens de Eerste Wereldoorlog. Daar waar er in de eerste oorlogsjaren werd geïmproviseerd en geëxperimenteerd met allerlei typologieën en toegepaste technieken in de betonbouw, evolueerde men geleidelijk naar zo sterk en efficiënt mogelijk uitgedokterde standaardontwerpen, die in sommige gevallen voor meerdere doelen konden gebruikt worden. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog zou dit leiden tot de massale uitbouw van heuse bunkerstellingen, met bunkers - die tot in het kleinste detail waren gestandaardiseerd.

architecturale waarde

Als zijnde bunkers, die zijn opgetrokken met betonstenen. De keuze voor betonstenen is typisch voor de bunkers van de Hollandstellung die door de landmacht in de zone tussen Strobrugge en de Stellung Antwerpen zijn opgetrokken. Hoewel typologische karakteristieken steeds opnieuw terugkeren, zijn de bunkerontwerpen ter hoogte van Heide divers. Er lijkt geput te zijn uit een breed gamma aan typologische kenmerken, die al naar gelang de inplanting en de beoogde functie van de bunker werden toegepast. Zo zijn er bunkers met aanpalende borstweringen en/of met borstweringen op het dak, die zowel als gevechtspositie als voor observatie konden gebruikt worden. Andere bunkers hebben achteraan tegen de dakrand een luifel, waardoor het dak als borstwering kon dienen. Vele bunkers hebben een rechthoekig grondplan, andere versmallen aan de voorzijde. Hoewel de voormuur veelal volledig gesloten was, is er bij waarnemingsbunkers doorgaans één observatieopening aanwezig. Bij een type mitrailleursposten zitten dan weer drie openingen in de voormuur: deze mitrailleursposten werden meestal flankerend opgesteld. De bunkers waren opgetrokken op een breder betonnen fundament, die het diep doordringen van granaten onder de bunker door diende te verhinderen. Vele bunkers bevatten nog authentieke ijzeren elementen en houten beplanking. De meeste bunkers zijn vrij gaaf bewaard.

historische waarde

Als zijnde een cluster van twintig bunkers uit de Eerste Wereldoorlog, die deel uitmaakten van de Hollandstellung. De bunkers werden meer bepaald aangelegd ter hoogte van het gehucht Heide. Ze vormden hier de ruggengraat van de Hauptlinie, de hoofdstelling van de Hollandstellung. De bunkers zijn dicht bij elkaar opgetrokken, in een configuratie, waarbij functionele kenmerken, zoals borstweringen, waarnemingsopeningen of schietopeningen in specifieke richtingen werden voorzien, met het oog op een maximaal schootsveld of gezichtsveld. Het landschap waarin deze bunkers werden opgetrokken, was sterk versnipperd en bestond uit een afwisseling van stroken bos en percelen afgebakend met brede en smalle houtkanten. Daar waar mogelijk werden de bunkers, omwille van camouflageredenen, ingeplant in bosjes, tegen houtkanten of hagen of tussen boerderijgebouwen. De twintig bunkers bij Heide kunnen op het terrein als een waardevol ensemble ervaren worden. Op grotere schaal, in samenhang met andere bunkers van de Hauptstellung in Oosteeklo (Assenede) en Ertvelde, en van de Vorstellung in Assenede, illustreren de bunkers de opbouw van de Hollandstellung in de zone van de landmacht, tussen Moerhuize en het kanaal Gent-Zeehaven. Hier bestond de Hollandstellung namelijk uit een Vorstellung en een Hauptstellung, die op zijn beurt ontdubbelde in twee verdedigingslijnen. Het verloop van de stellingen hing nauw samen met zones waar een inundatie was voorbereid en met draadversperringen.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Duitse bunker

Heide (Assenede)
Duitse bunker uit de Eerste Wereldoorlog, ter hoogte van Heide opgetrokken als onderdeel van de Hollandstellung.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.