Beschermd monument

Pastorie Sint-Andreas- en -Gislenusparochie

Beschermd monument van tot heden

ID
10660
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10660

Besluiten

Pastorieën in het Waasland
definitieve beschermingsbesluiten: 16-01-2004  ID: 4165

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument omvat de pastorie van de Sint-Andreas- en Gislenusparochie met uitzondering van de PVC-veranda.



Waarden

Pastorie te Belsele is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De historische waarde van de pastorie bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente, waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard, wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van het Concordaat van 1801. De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectief geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd. De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden. De tuinen getuigen allen van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin met alle daaruit volgende nutsgebouwen als schuren, stallen, bakoven, volières, opslagruimtes, ... De aanleg inclusief onder meer de ommuring, poortgebouwen, kleine tuinelementen als kapellen, grotten, vijvers, wallen, paden, serres, bruggen, tuinpaviljoenen, loverpriëlen, beelden, is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.
De neoclassicistische pastorie werd opgetrokken in 1851. Deze voor zijn tijd representatieve pastorie heeft een traditionele indeling, de salons zijn voorzien van stucplafonds. In het volledige huis bleef het oorspronkelijk schrijnwerk bewaard.

wetenschappelijke waarde

in casu dendrologische waarde: Verschillende tuinen hebben wetenschappelijke, meer bepaald dendrologische waarde door hun bijzonder bomenbestand.


Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van

Pastorie Sint-Andreas- en -Gislenusparochie met tuin

Belseledorp 90 (Sint-Niklaas)
De pastorie van de Sint-Andreas- en -Gislenusparochie werd in 1851 gebouwd ten zuidoosten van de parochiekerk en is ontworpen door architect J. De Somme-Servais. Gelegen op het einde van een dreefje en voorafgegaan door een ommuurde, gekasseide koer. Achterin gelegen gebouw van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een schilddak. Links en rechts een aanbouwsel van één travee en één bouwlaag onder een plat dak. Pastorietuin aangelegd in landschappelijke stijl met een siervijver en brevierpad.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.