Beschermd monument

Pastorie Sint-Apolloniaparochie

Beschermd monument van 12-12-2002 tot heden

ID: 10068
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10068

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 12-12-2002 ID: 3987

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Provincie
Oost-Vlaanderen: Gemeente
Brakel: Deelgemeente
Elst: Straat
St. Apolloniastraat: Locatie
St. Apolloniastraat 2 (Brakel): Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m: Oppervlakte zone
1 485m²: Beschermingsdossiers
4.01/45059/125.1 4.01/45059/164.1 DO002215 OO002702

Typologie: pastorieën
Datering: 17de eeuw, derde kwart 18de eeuw, eerste helft 20ste eeuw, vierde kwart 19de eeuw

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

Vossaert, Alphonse (Ontwerper)

Beschrijving

De pastorie van de Sint-Apolloniaparochie is beschermd als monument.

Waarden

De pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde

De pastorie werd gebouwd, en was als dusdanig dienstig, in de 17de eeuw met uitbreidingen en aanpassingen in 1772 en 1888. Zeldzaam voorbeeld van een pastorie welke teruggaat naar de periode voor de wetgeving terzake (1769). Het is een representatief voorbeeld van de evoluerende architectuur van de 17de tot 19de eeuw. Het interieur (stucwerk, binnenschrijnwerk, ... ) behield grotendeels zijn 18de-eeuwse rococo-aankleding en is bijgevolg representatief voor de 18de-eeuwse wooncultuur.

historische waarde

bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801. De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde

in casu architectonische waarde: : bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd. De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden. De tuinen getuigen allen van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorzienigheid van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt. Verschillende tuinen hebben wetenschappelijke waarde meer bepaald dendrologische waarde door hun bijzondere bomenbestand.

Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van